[av_one_full first min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’ animation=”]
[av_heading heading=’LABAY MAN AKON ‘ tag=’h3′ style=’blockquote modern-quote’ size=” subheading_active=’subheading_below’ subheading_size=’15’ padding=’10’ color=” custom_font=”]
BY RUNJI ROCIO JAMOLO
[/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
Bili sang pagpalubong, 2
ANG REGULAR nga suktanay sa cremation (diri sa isahanon nga crematorium sa Panay nga yari sa syudad sang Iloilo) yara sa cuarenta’y sinco mil pesos (P45,000). Sa iban nga mga kaingud nga isla sang Cebu o Negros, may yara nga mas manubo sa treinta mil pesos. Ugaling kon kinahanglan pa nga tabukon, mas practical nga ang cremation diri na himuon.
May cremation man nga tag-siento sincuenta mil pesos (P150,000) nga sobra ka pino ukon ang powder fine cremation sa nagatuyo nga isabwag ang abu sa dagat. (Sining karon lang nagpahanumdum ang Vatican nga ang abu sang minatay indi puede taguon sa balay, indi pagtunga-tungaon ukon isabwag sa dagat.)
May mga “urn” nga dapat sudlan sang cremated nga abu sa kantidad nga sincuenta mil pesos.
Ang pagataguan nga space sa columbarium nagabili sang labingmanubo nga sitenta’y since mil pesos (P75,000) tubtub siento sincuenta mil pesos (P150,000).
Pero sa Simbahan Katolika nga may talaguan man sini sa presyo nga mas o menos dose mil pesos, mangpamangkot lang sa inyo parokya.
***
Indi kasubong sang mga Katoliko, ang mga Muslim nga nagalubong sang ila patay sa sulod sang beinte cuatro oras sandig sa ila pagpati nga himulatan nga ang lawas yara sa ila natural nga kahimtangan. Magluwas kon may iban pa nga rason, wala ginapahanugutan ang embalsamasyon, ang pag-freeze sang bangkay bisan gani ang pag-autopsy.
Nagapati ang mga Muslim nga umalagi lamang ang kabuhi sa kalibutan kag sa tion nga magbiya na ang kalag sa lawas, wala na sang rason nga taguon pa kag ibilad sa kadam-an.
***
Kasubong sang kadamo kag nagalain-lain nga pagpati sang mga Filipino, ang paghaya kag bilasyon kabahin na sang tradisyong Katoliko. Ang iban nasobrahan na. Kasubong bala nga ang bilasyon isa ka piesta. Ang sang una pakapekape lang, subong nasobrahan na kay may papaniyapon pa.
Kay sinemana ang haya, kinahanglan ang embalsamasyon. Bangud sang kompetisyon sang mga punerarya, ila man ginasekreto ang presyo sa pagpa-embalsamo.
Ang pagagastuhon para sa embalsamasyon ginabanta nga yara sa mas o menos napulo ka libo ka pesos (P10,000) para sa apat tubtub lima ka adlaw nga haya. Ang dugang sina, dugang naman nga bayad. Siempre buhin gasto para sa mga tigulang nga sarang maka-avail sang diskwento.
Para makabarato, ang iban nagakadto sa mga punerarya sa gua sang syudad kay indi pa commercialized ang serbisyo didto.
***
Ang syudad sang Iloilo may libre nga embalsamasyon, lungon kag funeral service para sa napatay nga indigent nga pumuluyo sini. Suno kay Greg Abecia, lima ka libo ka pesos (P5,000) ang embalsamasyon sa partnership sang city government sa ila punerarya. Wala pa labot sina ang iban pa nga serbisyo sa kompleto nga package nga ginalakipan sang lungon kag funeral service nga para lamang sa mga indigents. Kinahanglan nga certified sang Punong Barangay nga ang napatay naka-qualify sa mga ginapangayo nga rekisito.
Para sa mas barato nga lublubngan, ang mga patyo sa Tanza, sa La Paz kag ang sa Quintin Salas sa Jaro sarang malubngan sa kasarangan nga walo ka libo ka pesos (P8,000) Sulod na sina ang mga materyales nga pagagamiton kasubong sang mga hollow blocks, balas kag semento pati na ang serbisyo sang sepulturero.
***
Mahal na subong ang mapatay kag magpalubong. Kinahanglan nga may kuarta nga pagagastuhon. Sa paghaya pa lang magastuhan ka sang tuman para sa adlaw adlaw nga bilasyon. Bangud sina, uso na subong ang mas malip-ot lang nga panahon para sa haya. Tatlo o apat ka adlaw ang libre sa package sang punerarya.
Apang nakahibalo ka bala nga pati “catering “nasulod na nila? Sadtong una, magapaihaw sang baka o baboy ang namatyan sa uma. Ang mga kaingud o pariente nagabuligabay para sa paghanda.
Karon, ang “catering” sa punsyon matapos sa paglubong ginsulod na sang mga punerarya … pangdugang nga kitaan.
***
Depende sa igkasarang sang natungdan, may nakaaman na nga serbisyo para sa mga nakaplano. Sien mil pesos (P100,000) ang labing barato – halin na sa embalsamasyon, lungon, apat ka adlaw nga viewing sa ila kaugalingon nga tubtub sa pagdagdag o paggulu sa lulubngan. Kon ipa-“level up” pa guid ang hitsura sang casket, magakahulugan naman sang mas mataas nga presyo.
Para indi mabug-at sa bulsa, gina-engganyo ang tanan sa pagkuha sang kasarangan nga plano nga ang bulanan nga hulughulugan halin sa isa ka libo tubtub ka tatlo libo ka pesos (P1,000 – P3,000).
***
Preparahan man ang religious service.
May iban nga naga-sponsor sang Misa mismo sa haya. Mas o menos duha ka libo ka pesos ang stipend para sa Pari.
Sa Simbahan Katolika, may funeral Mass na sa kantidad nga tatlo ka libo ka pesos (dala na ang para sa grupo nga magakanta sa Misa o choir.) Minus the choir, mas makabarato pa sa pagpalubong.
***
Indi pagkalimti ang imo Marshal. Isa, duha o tatlo ang kinahanglan nga traffic haggard para sa pangmalawigon nga byahe halin sa simbahan pakadto sa lulubngan.
Bantaon man ang salakyan nga kinahanglan para sa mga himata o abyan nga wala sang may masakyan. Dumdumon nga ang kada oras sang arkilado nga salakyan indi magkubos sa dos sientos pesos (P200). Indi na mag-ayu kag barato na ina. Indi gani organize ka na lang sang carpool… wala pa gasto.
***
Handaan man ang pabitbit nga puyo para sa simple nga snack sa mga nagkumpanyar nga ginahatag sa patyo. Depende naman sa kon ano ang unod nga snacks kag kon pila ang preparahon para sa ulihi nga orasyon. May mga nagapatigayon man nga mga bakery para sini ukon indi gani i-assign na lang ang obligasyon sa isa ka pariente.
Pero sa mga alta sosyal, merienda cena o pika-pika sa kilid ang imo i-preparar.
Pahanumdum lang sa mga may hilig sa “putsi ko”. Indi magbitbit sang pinutos halin sa patyo. Panimad-on ina nga dapat sundon. Kon wala ka nagapati, ma-konsyensya ka sa nalisdan nga. Imbes imo kaluoyan, imo pa pangunyadian.
Masadya nga masubo ang magpalubong sa Pilipinas. Kon aton panumbalikan, masadya man nga kita tanan nakatibawas.
Pana-panahon kag para-paraan, siling gani. Mabuhay sa gihapon ang mga buhi!/PN
[/av_textblock]
[/av_one_full]
