NATAPOS na ang piniliay kag nakapahayag na ang mga pumuluyo kon sin-o ang angay nga mangin masunod nga presidente sang pungsod pagkatapos sang termino ni Presidente Rodrigo Roa Duterte.
Ang kada botante, posible, may talaksan sa pagpili sa ila naluyagan nga kandidato nga sa ila paglantaw daku ang mabulig para sa pungsod, makagiya sa pagpaumwad sang palangabuhian kag makahatag sang higayon kag trabaho agud nga may pangitan-an ang kada panimalay.
Sa dusdusanay sang punto kag argumento sang magtimbang nga bahin, may mga ideya kita nga nakwa kag posible nga nagtulod sa aton nga mas magpag-on ang aton panindugan sa aton nahamut-an nga kandidato.
Bisan ano pa nga pakalain sang iban, apang ginatindugan naton ang isa ka kandidato nga sa aton paglantaw amo ang matuod nga lider, masaligan nga lider, salandigan nga lider kag makasabat sa madugay na naton nga ginabakhu sa pungsod.
Indi pa man siguro ulihi ang tanan agud aton sipad-sipadon ang kinaiya sang isa ka lider santu sa panan-awan ni Plato sa iya ginsulat nga ‘The Republic’.
Ginapasalamatan ko gid si Prof. Grace Edmar Elizar-del Prado sang ISAT-U ukon Iloilo Science and Technology University sa pagpadala sang iya panan-awan tuhoy sa sini nga topiko.
Gin-istoryahan sa ‘The Republic” ang sugilanon sa tunga nanday Socrates kag iya mga abyan kag mga dumuluong kon ano dapat ang ideal city kag kon sin-o ang dapat magadumala sini.
Angot sa piniliay, ginalantaw naton kon sin-o ang angay nga magdumala sa pungsod kag nagalaum kita sang mangin maayo nga sahi sang pungsod.
Suno kay Prof. Elizar-del Prado nga ang ginatumod nga syudad dapat may mga tawo nga nagatrabaho sa kon diin siya angay kag nagakadapat. Nagakahulugan ini nga ang estudyante sa engineering nga may ikasangkol sa engineering dapat magtrabaho bilang inhenyero kag indi bilang bagger sa grocery stores ukon sa mga mall. Ini ang ginatawag sa karon bilang ‘misplaced employment’. Sa sini, ang ginakabig nga ideal city amo nga wala sang indibidwal nga nagatrabaho sa isa ka lugar ukon sektor nga indi dira siya preparado.
Kabigon naton nga luyag naton maagom ang ini nga sitwasyon, kinahanglan naton ang mga lider nga nagapaminsar kaangay sang sini nga mga indibidwal. Mas makapaayo sa tawo nga mangin matarong, kag disbentaha para sa iya kon indi siya mangin matarong. Ang matarong nga indibidwal makaagom lang sang ‘sense of justice’ kon siya nagahipos, nagapangamuyo, kag may malawig nga pang-ino-ino agud nga mahangpan ang hustisya.
Ang hustisya indi ang tuhoy sa kaantanan sa tunga sang lider kag natumod nga mga persona ukon cronies kundi sa tunga sang lider kag sang sosyudad. Maagom lang sang sosyudad ang ginatawag naton karon nga ‘welfare condition’ kon sa diin ang espisipiko nga mga kinahanglanon ginahatag sang maayo nga Estado kaangay sang military protection, kalinong kag harmoniya kag seguridad kag trabaho, kag iban pa.
Ang matarong nga lider may yara sang ginatawag nga ‘cardinal virtues’ kag ini amo ang kaalam, kalmante kag kaisog.
Ang kaalam ukon wisdom tuhay sa knowledge lamang. Pwede mo mahibaluan kon ano ang tuhoy sa isa ka butang apang ang pagtungkad sa iya kahulugan kag iban pa nga aspeto ang bunga sang ginatawag nga wisdom.
Dapat kalmante ang isa ka lider, indi agresibo ukon nagapadasu-dasu sa paghimo sang desisyon nga wala nagapanalawsaw, dapat kahibalo magtimbang ukon kalkulado ang iya pagdesisyon.
Dapat maisog sa pagpatuman sang kasuguan, wala nagapaningkoy, ukon nagalantaw ukon nagapili sa maiguan. Kinahanglan ang pagdisiplina kag istrikto nga pagpatuman sang kasuguan. Ang kaisog wala nagakahulugan nga mangharog ukon magpamahog, kundi ini ang nagasaad sang determinasyon sa pagpatuman sang mga polisa, patakaran kag kasuguan nga wala sang pagkalingkang para sa kaayuhan sang kadamuan.
Magluwas sa age requirement, dapat ang lider may madalom nga paghangop sa kahulugan sang geometry kag arithmetic, pag-apresyar sa mga sonata ukon musika kag intresado sa astronomiya.
Ang katanda sa matematika kinahanglanon bangud ang pagplano may unay nga math. Ang lider dapat maka-angot sa sosyudad sa ila kultura kag musika bangud ang musika amo ang pulong sang tagipusoon. Kag ang lider dapat may madalom man nga paghangop tuhoy sa gahum sang physical universe.
Importante ang math bangud ini lang ang science nga may kinaiya sa pag-interpretar sa nagabag-o nga dynamics sang mga realidad. Indi kita dapat magsayop sa simple nga multiplication kag indi magsala sa simple nga pag-isip sang mga numero.
Kaangay nga importante ang gahum sang musika. Ang musika nagatandog sa kalag kag nagapapag-on sang nasyunalismo kag nagapahiliusa sa mga sosyudad kag supak ini sa mga musika nga nagapahanumdom sang pagbahin-bahin, kaakig kag kaugot. Ang musika lamang ang pulong sang gugma nga nagatandog sa kada isa para sa nagabuylog nga pagkamarasmas.
Ang paghangop sa hulag sang sa ibabaw sang kahawaan kag sa idalom naton makapahangop sa lider sa gahum sang ‘gravity of karma’. Wala sang nagakadula sa kalibutan, wala sang makapalagyo sa karma.
Kon lantawon naton ang mga talaksan nga ginbungat ni Socrates, maathag na ang angay nga mangin lider sang pungsod. Posible masiling naton nga nangin angay sa sini nga talaksan ang bag-o napilian kag gintib-ong sang mayorira sang mga Filipino nga si Bong Bong Marcos. (bertladera@gmail.com/PN)
