UNDERSTANDABLE nga mahadlok si anay Presidente Digong nga mag-atubang sang iya kaso nga extrajudicial killings (EJK) sa International Criminal Court angot sa pagpamatay sang mga drug suspects without the benefit of court trial sa idalom sang iya War on Drugs.
Gani ginahimo niya ang tanan agud malikawan ini. In fact, sadtong 2019 ginpa-withdraw niya ang Filipinas bilang katapo sang ICC, bisan pa kwestyonable ini kay “…under court rules, it could not take effect for at least 12 months.”
Labi na gid kay ang akusasyon sa iya amo ang “Crime against Humanity”, nga ginakulbaan bisan sang mga abusado nga mga local authoritarian ruler.
Katulad ni Hitler sang Nazi Germany nga agud makalikaw sa mabug-at nga war crimes nga akusasyon naghikog ini upod sang iya asawa.
Si Presidente Putin sang Rusya nagalikaw man gani makalagaw sa mga pungsod kung diin pwede siya madakop tungod sa arrest warrant sang ICC sa kaso man nga “Crime against Humanity” sa natabo nga pinatyanay sang mga sibilyan sa gyera sang Rusya batok Ukraine.
Pero pwede malikawan ni Digong ining iya kaso sa ICC kon dalhon ini sa aton husgado. Wala sadto gapati ang mga pamilya sang mga biktima nga makakuha sang hustisya sa judicial system sa panahon ni Digong.
In other words, kon ang mga kaso batok sa iya mapasaka sa aton husgado indi na kinahanglan mag-entra pa ang ICC, katulad sang iya panindugan mismo sa hearing sa Kamara.
Well, masaligan na gid man seguro ang aton husgado sa idalom sang demokratiko nga administrasyon ni PBBM kung diin matuod nga equal branch na sang gobyerno ang Judiciary.
On the other hand, si VP Sara pwede man makalikaw sa impeachment. So far ang duha ka impeachment petition may signatories lang tubtub 90 (16 + 74), nga malayo pa sa required nga one-third (1/3) vote sang Kamara nga 105. Kag sa bulig ni PBBM indi na ini madayon tungod sang pagsuporta sang solido nga mga kaalyado niya sa Kamara sa tindog nga ipaiway ini kay “distraction” lang ini. Sabton niya na lang ang iya court cases.
***
Isa sang daku nga pagpadungog sa aton pungsodnon nga baganihan nga si Dr. Jose P. Rizal amo ang pagtukod sang YMCA Rizal Youth Leadership Training Institute (RYLTI) para sa mga estudyante nga nakitaan sang potensyal sang liderato nga naga-exemplify sang “honesty, justice, excellence and love of country” ni Dr. Rizal.
Ginsuguran ang RYLTI nga may suporta sang YMCA Philippines sadtong 1963 paagi sa RYLTI Foundation, nga ginpamunuan ni Dr. Domingo C. Bascara nga founder sini.
Nagalawig ang RYLTI, nga isa ka summer institute, sang 15-30 ka adlaw. May mga 100 ka mga scholar ang kada batch (1st RYLTI, 2nd RYLTI, etcetera). Halin ini sila sa nagakalain-lain nga mga kolehiyo sa pungsod. Mga 10 diri ka RYLTI scholar ang ginakuha halin sa isa ka LGU.
Nangin tuigan ang paghiwat sang RYLTI sugod sadtong 1963 (1st RYLTI sa Dapitan) tubtub “ginpahuway-huway” ini sadtong 1995 (31st RYLTI sa Silliman U sa Dumaguete City) tungod sa problema pinansyal.
Napabalik lang ini sadtong 2010, kag tubtub sining 2024 malapit na sa 4,000 ang mga alumni sini.
At least lima na sa ila ang natagaan sing pinakataas nga pagpadungog sang RYLTI – ang Bascara Leadership Award. Isa sini sa ila si anay Foreign Affairs Secretary Perfecto Yasay Jr. (1947-2020) sa panahon ni Presidente Rodrigo Duterte. Alumnus ini siya sang Central Philippine University sa Iloilo kung diin napilian siya nga RYLTI scholar.
Although, bilang RYLTI scholars indi nila kinahanglan ang padya, kay padya na para sa ila, sunod sa ginpakita ni Dr. Rizal sa iya “life and works”, ang padayon nga pagtinguha, bisan sa gamay lang nga paagi, agud buhion sa ila kabuhi ang idealismo ni Dr. Rizal sa panghimanwa.
***
Sining ulihi lang, pila ka alumni sang RYLTI Iloilo ang naghiwat sang isa ka Fellowship/Lunch sa isa ka otel sa siyudad sang Iloilo.
Sa ining Fellowship/Lunch sadtong Disyembre 5, 2024, 10 ang nagtambong.
Ginpangunahan ini ni Engr. Aurora Alerta Lim sang 1st RYLTI sa Dapitan. Outstanding Chemical Engineer of 2003 sang Professional Regulations commission (PRC) ini siya; consultant sang CPU Alumni Assn. Inc.; kag chairman sang Iloilo National High School Alumni Foundation Inc.
Yara man didto sanday (Retired) RTC Judge Pete Gellada – 5th RYLTI, Atty. Lorna Dalipe Gellada – 8th RYLTI, Atty. Eugenio Original – 12th RYLTI, Atty. Lorna Garcia Laurea – 12th RYLTI, Cynia Paguntalan Mirasol – 12th RYLTI, Rey Zamudio – 13th RYLTI, Angela Grinen Grio – 8th RYLTI, Cecilia Ramirez Velez – 12th RYLTI, kag Journalist Wenceslao E. Mateo Jr. – 6th RYLTI. Nakaupod man diri ang mga esposo kag esposa sang pila sa ila.
Ining ila pagkinit-anay indi lang agud mapadayon ang ila pagkilalahay paagi sa padayon nga komunikasyon kundi sa pagpabakod pa gid sang ila grupo kag kon ano man ang ila mabulig sa pagpadayon sang RYLTI.
Ginhisugtan nila nga isulong ang RYLTI Iloilo-Bacolod Reunion sa palaabuton nga Marso 2025 samtang ginaluto man nanday Atty. Original kag mga Manila RYLTI scholars ang paghiwat sang 3-day National RYLTI Reunion, ayhan sa Abril 2025, sa lugar nga conveniente sa tanan.
Nalakip diri bilang venue ang Iloilo City nga isa man ka highly urbanized city sa “Heart of the Philippines”.
Good luck sa inyo matahum nga mga plano!/PN
