MAS MAKABULUNGOL ang kalinong. Ini ang mabatyagan karon sa bug-os nga syudad sang Iloilo. Napanas sang makadali ang kasadya nga ginahandom sang kada isa bangud sa epekto sang pandemya.
Manipis ang lagabong sang tambor. Nadulaan sang pwersa rason nga wala nakadaguob. Indi na mabatyagan ang kasadya nga ginalauman sang tanan.
Ginapilit sang panguluhan sang syudad sang Iloilo nga matigayon ang pagselebrar sang Dinagyang Festival bisan sa virtual lang nga paagi. Madamo sang mga hilikuton nga nakalinya apang tuhay ini sa mga naanda na nga paghiwat sang selebrasyon.
Matuod nga may ginhiwat nga opening salvo apang limitado ang tumalambong kag makita lamang ini sa social media. Tuhay ang nabatyagan sang tanan bangud mas manami gid man kuntani nga actual nga makita kaysa sa virtual lamang. Ang tanan ginapunggan sang pandemya. Wala sang may makapangibabaw sa ginapatuman nga health protocol agud mapasiguro nga wala sang paglaton sang virus nga matabu.
Ginapilit ini nga hiwaton bisan sa virtual nga paagi agud nga indi mapanas sa pang-ino-ino sang tanan ang selebrasyon nga naandan sa kada bulan sang Enero kag agud nga wala sang bihang ukon ‘gap’ sa tuigan nga paghiwat sini.
Nagpili lamang sang pila ka warriors nga naglibot sa syudad sakay sa salakyan sang syudad agud nga magpalagumba sang tambor kag mapakita sa tawo nga naga-umpisa na ang selebrasyon.
Indi luyag sang Iloilo, syudad kag probinsya, nga magpalupig sa pandemya. Nagpangita ini sang paagi agud nga masaulog ang Dinagyang nga wala sang risgo sa ikaayong-lawas sang mga luyag makaambit sa selebrasyon.
Sa pihak sang kabudlay bangud sa pandemya, natigayon nga nakahiwat kag makahiwat sang aktibidades kaangay sang mural contest, Dinagyang Market, Dinagyang Procession/Motorcade ni Señor Sto. Niño, Digital Dagyang sa Calle Real, virtual religious sadsad, virtual Dinagyang Mass kag iban pa.
Bisan ang ginakakunyagan sadto nga food fest ang mangin takeout na lang ang order bangud wala sang dine-in nga matabu.
Nagapanginpadlos ang mga negosyante sa sitwasyon bangud indi kaangay sadto ang mangin dalagan sang ila negosyo rason nga naga-adoptar sila sa tan-ay sang teknolohiya nga ang tanan makabaligya paagi sa online.
Matinlo ang dalan bangud wala sang may nagabaligya sa kilid sang kalye. Wala man sang kiosko nga ginpatindog kag wala man sang mga entablado nga nakapwesto. Wala man sang sound system nga nagatukar kag nagalagabong nga tunog.
Kon lantawon sa aktwal nga sitwasyon, kaangay lang nga normal ang tanan. Apang kon sa social media, dira makita kon paano nagapatigayon sang hilikuton ang syudad sang Iloilo kag ang Iloilo Festivals Foundation, Inc. ukon IFFI.
Malinong ang dalan kag wala masyado sang turista ukon mga bisita nga nagalagaw. Patimaan ini nga malaka man ang mga bisita sa mga hotel ukon tuman ka nubo sang ila ‘occupancy rate’ kag posible nga damo sang bakante nga hulot sa karon.
Maathag nga kon nagalanog ang tambor sang drum kag mapagsik ang Dinagyang, mangin mapagsik man ang ekonomiya kag madamo ang makabenepisyo sini, gikan sa ordinaryo nga pumuluyo tubtub sa mga negosyante kag mga lideres sang Iloilo.
Mangin kabahin na ini sang aton maragtas nga sa makaisa may kahiwatan kita nga virtual ang sahi sang pagpatigayon lamang nga indi madula ang ispirito sang selebrasyon.
Ang ini nga sitwasyon may ginahatag sa aton nga leksyon. Kon paano kita magmadinalag-on sa sini nga higayon, isa ka daku nga dungog para sa tanan rason nga kinahanglan ang pagbuylog sang kada isa nga mga Ilonggo.
Mas magadayaw ang iban sa kinaiya sang mga Ilonggo kon paano maghiwat sang masadya nga selebrasyon sa tunga sang masubo kag makahalangawa nga pandemya.
Diri mapamatud-an kon ano nga sahi ang mga Ilonggo sa pag-atubang sa mga pagpanghangkat. Napamatud-an na ang aton kinaiya sadto pa kag napagkit na sa mga libro sang maragtas. Sa sini nga higayon, liwat naton nga buhion ang aton kinaiya kag pamatud-an sa tanan nga ang mga Ilonggo wala nagakalingkang.
Matuod nga malinong ang pagsaulog naton sang Dinagyang apang wala ini nagakahulugan nga masubo.
Himulatan lang naton nga makabawi sa masunod nga higayon. Nakahibalo kita nga magalipas ang tanan sa sini nga pandemya kag magapanumbalik ang aton pinasahi nga kasadya sa pagsaulog sang Dinagyang. Kabigon naton nga pagtulun-an ang mga nagakatabu agud nga mas mangin hangkilan kag mabakod kita sa masunod nga mga pagtilaw.
Saulugon naton nga malinong ang Dinagyang, apang may kasadya sa balatyagon kag paminsaron. (bertladera@gmail.com/PN)
