SA REKLAMO sang mga pasahero sa mga waiting station kag transport hub sa siyudad sang Iloilo nga indi dayon ma-akomodar sang mga salakyan pampubliko, ang problema indi man seguro tungod kulang ang mga salakyan.
Posible nga sobra pa gani seguro ang kadamuon sang mga salakyan nga nagaserbisyo sa dalanon. Ngaa nakasiling kita sina?
Ina, sa nakita naton, tungod may mga salakyan nga wala ukon diutay lang ang pasahero nga nagasunod sa salakyan nga puno sing pasahero sa ruta nga, sa masami, madamo ang nagahulat nga pasahero.
Pero posible man nga sobra lang ang mga salakyan sa sina nga ruta, kon diin ang pila sini pwede masaylo sa iban nga mga ruta nga nagakinahanglan sang dugang nga mga salakyan para sa indi na ma-akomodar nga mga pasahero, labi na gid ang mga nagasaku. Katulad abe sang nagahingagaw sa pagsulod sa upisina ukon eskwelahan, kag ang luyag maghingagaw makapauli sing temprano.
Ini nga problema mas makadismaya kon nagakatabo ini sa mga waiting station ukon transport hub nga tungod sa kakulang sang mga salakyan dira indi dayon makasakay ang mga pasahero, samtang sa kabug-usan, bastante man ang kadamuon nila.
Agud masolbar ini kinahanglan lang seguro ang pagpatuman sang mas epektibo nga “time & motion” nga inisyatibo, kon diin ang tion sang paghalin kag pagbalik sang mga salakyan makasabat dayon sang kinahanglanon sang mga pasahero paagi sa “scheduling” kag “spacing” sang byahe nila.
Bastante na seguro ang 45 ka adlaw sa pag-suspender sang bag-o nga plano sa trapiko agud matadlong ang mga depekto sang una nga “time & motion” initiative.
Importante man nga ma-involve diri ang mga drayber sa siyudad kag mga drayber sang mga salakyan nga nagasulod sa siyudad, kag iban pa ka mga stakeholder para sa bentaha sang kadam-an kon indi gid man sang tanan.
Kinahanglan man seguro ang opinyon sang pila ka mga experto sa trapiko.
***
SINING ulihi lang nagbisita sa kay Mayor Trenas ang mga ehekutibo sang Global Electric Transport, nga ginapangunahan ni anay Taguig Mayor Freddie Tinga, nga upod ang president sang MORE Electric and Power Corporation nga si Roel Castro.
Sa sini nga pagbisita sining mga ehekutibo sang GET kag MORE Power, gindayaw nila ang daku nga pag-uswag sang siyudad. Ginproponer man nila kay meyor ang ila plano sa pagtukod sang mga electric vehicles (EV) diri.
May natukod na nga mga 50 ka electric minibus ining GET dira sa NCR, Cebu City kag Davao City.
Undoubtedly, indi lang makabulig ining mga EV sa problema sang kalibutan batok sa makahalalit nga Climate Change kundi makasabat man ini sa subong nga problema sang aton pungsod sa padayon karon nga pagsaka sang bili sang langis (oil) tungod sa padayon nga gyera sa tunga sang Russia kag Ukraine.
Labi na gid kay wala kita sing daku nga makuhaan sang langis diri sa pungsod. Kon may ara man, diutay lang kaayo. Mga 33,000 ka bariles lang sang langis ang aton ma-producir sa kada adlaw, samtang mga 429,000 ka bariles ang aton ginagamit diri.
Sa EV wala kita diri problema halin sa pagbuga sang makahalalit nga greenhouse gas (GHG) sang mga planta nga ginapadalagan sang langis kag coal. In fact, may “zero emission” ini sang GHG.
Makakinot man sa gatong ining mga EV, nga ginapamatud-an sang GET sa ila gintukod nga mga minibus sa NCR, Cebu kag Davao. Napamatud-an man ini sang iban nga mga pungsod. Ginapangunahan ini sang Norway, nga kilala sa kadamo sang EV nga ginagamit sang ila mga pumuluyo. Mayor nila nga electricity provider ang mga hydropower plant. May isa na kita diri sa Iloilo nga pwede na maka-operate next year.
Diri sa pungsod, may kasuguan kita diri nga Renewable Energy Act of 2008 (RA 5913) nga ginapatuman. Ugaling kay mahinay kaayo ang pagpatuman sini nga nagakinahanglan na ang bulig sang private sector, katulad sang GET, agud mapasanyog ini.
Sa pagsugod sang pagpasanyog sang EV diri sa siyudad pwede anay ang “hybrid” nga type, nga nagagamit sang gasolina kag elektrisidad (gamit ang battery) nga bulos-bulos ang paggamit ukon kon kinahanglan.
Kon madamo na ang nagagamit sang EV, pwede na seguro ma-install na ang mga charging stations diri sa siyudad para sa mga long-distance ukon pabalik-balik nga pagbyahe.
Tani masugdan na dayon ining proyekto sa EV nga plano sang GET in partnership sa siyudad./PN
