KITA nga mga Filipino kilala sa paghatag sing daku nga importansya sa pamilya.
Para sa aton, ang pamilya nagasakop indi lang sang ginikanan, mag-ululutod kag mga kabataan sa 1st degree nga relasyon sunu sa kasuguan.
Sakop man sini ang yara sa 2nd degree nga relasyon kanday lolo kag lola, apo, tiya, tiyo, hinablos, kag mga anak sang isa sang mga ginikanan (half-siblings).
Kalakip man diri ang 3rd degree nga relasyon sa mga pakaisa (first cousins), eloy kag elay (grandparents) kag mga apo sa tuhod (great grandchildren).
In fact, sa amon pamilya sa panahon ni lolo kag lola ko tubtub subong, dapat suod gihapon ang aton relasyon sa mga pakaduha kag pakatatlo. Amo gani nga ginadumili gihapon sang amon katigulangan ang makig-nobya ukon makig-nobyo sa bisan pakaduha ukon pakatlo namon.
Ang ining pagkalapit sang relasyon daku nga rason kon ngaa ang mga Filipino madale makabangon sa tion sang kalamidad ukon sa ano man nga problema sa pangabuhi.
Madamo ka madalaganan sing bulig, dugang pa kay ang aton gobyerno may bukas man nga palad sa pagbulig sa mga pumuluyo sa tion sang kalamidad.
Mabudlay tumbahon matuod ang Filipino sa ano man nga trahedya tungod sining kilala nga pagbinuligay kag pag-unongay.
Ugaling lang, ang kapigaduhon kon kis-a may indi malikawan (inevitable) nga mga hitabo, nga bisan ang kabalaslan naton sa aton katigulangan indi ta na mabalik sa ila sing nagakaigu sa wala pahuway sadto nga pagtatap sa aton kag pag-antos halin sa pagdala sang aton iloy kag pagbun-ag tubtub mangin hamtong kag lubos na makatindug sa aton kaugalingon.
Yara ang problema sa pag-ubay sa ila kon maluya na, ang paghatag sang maayo nga pagkaon, kag padayon nga pagsuporta sa ila pagbalatian agud mapabatyag ang aton pagpalangga sa ila kag handom nga makita sila nga malipayon tubtub sa ulihi nga tinion sang ila kabuhi.
Kon kis-a ugaling mapabay-an ta sila kay magwa pa kita agud mangita sang kinawala kag indi man mahatag ang ila tanan nga kinahanglanon sa diutay man naton nga kinitaan.
Kon kis-a man, patawaron kita sang Diyos, kay sa aton kaburido sa pangabuhi masakit pa naton sila, lokohon sa ila diutay nga nasuptan, kag mahabuyan pa sing indi maayo nga sugilanon sa ila pagpasaway sa pagbinata-bata na nila nga binatasan.
Masakit man isipon ugaling nga kon kis-a i-surrender pa naton ang pagtatap sa ila sa DSWD nga kulang man sing pondo kag sa mga pribado nga Home for the Aged, nga indi man makatatap sing husto sa mga ginapalapit sa ila tungod sa kakulang man nila sing pondo halin sa wala seguro nga mga donasyon.
Ini na lang bala ang dapat madangtan sang aton mga katigulangan tungod sa kapigaduhon kag pagpatumbaya sa ila, sa hungod man ukon indi? Wala na bala mahimo ang aton gobyerno para matatapan sila sing maayo kon ang ila mga pamilya ga-surrender na sa pagtatap sa ila?
Tandaan naton nga daku gid ang pagpalangga sang Diyos sa mga kabataan kag sa mga tigulang.
“Honor thy father and mother”, siling gani sang Diyos sa iya Ikaapat nga Sugo, nga nagapatunda sang aton obligasyon sa ila labi na gid sa ila pagtigulang kon san-o kinahanglan gid ang aton pagtatap sa ila.
Ginsiling pa gani ni Moses nga: “Whoever curses father or mother shall die” nga nagapaandam sang daku nga kasal-anan batok sa pagtampalas sa ila.
Si Hesukristo gani nagpahibalo man kon ano ang pagpalangga sang Diyos sa aton tigulang na nga mga ginikanan.
Sa kasuguan sang mga Hudeo ginadid-an bawion ang sinumpaan nga halad (corban) sa Diyos, bisan pa sa luyag sang anak nga bawion ini agud ibulig sa ginikanan.
Sunu ugaling kay Kristo, indi ini nga tradisyon santu sa kasuguan sang Diyos kay “The Law is given by God not for its own sake but for the good of men and women.”
Sa aton pa, di bale na ang halad sa Diyos basta mabuligan lang naton ang aton mga ginikanan labi na gid sa ila kinahanglanon sa ila katigulangon. Kasubong man bala sini ang pagpalangga sang aton gobyerno kag Simbahan sa aton katigulangan?
Merry Christmas & a Happy New Year! (w_mateojr@yahoo.com/PN)
