MADAMO ang na-shock sa paglisu sang ulo sang National Telecommunications Commission sa una nga tindug “under oath” sini sa Kamara sadtong Pebrero.
Ginpasalig sang NTC sadto ang Kongreso nga tagaan sing provisional authority sa pag-broadcast ang ABS-CBN samtang indi pa ma-finalize sang Kongreso ang renewal sang frankisa sini nga nag-expire sadtong Marso 4, 2020.
Ngaa ayhan naglisu ang tindug sang NTC? Makatingala samtang kaugalian na sini ang maghatag sang provisional authority sa mga broadcast networks samtang nagahulat sang approval sang ila frankisa. Tungod ayhan sa sugo sang mas poderoso?
Ambot lang, pero mas importante para sa aton subong nga dalion sang Kongreso ang pag-aprubar, kon aprubahan gid man nila, ang renewal sang frankisa sang ABS-CBN.
Obligasyon nila nga indi pag-ibutang sa alang-alang ang kinamatarong sang mga pumuluyo sa Hilway nga Pagpahayag (Freedom of the Press) sa aton Demokrasya nga ginamando mismo sang aton Konstitusyon.
Salamat kay naka-isip gid man ang Kamara sang medyos agud mapilit ang poder sini sa Konstitusyon sa pag-grant sang frankisa sa mga broadcast networks.
Isa sang mga congressman ang nagpasar sang resolusyon agud tagaan anay sing temporaryo nga frankisa ang ABS-CBN. Ugaling tubtub pa sa Hunyo 2022.
Tani ma-aprubhan na dayon ang frankisa agud mapakita sang Kongreso nga sa matuod may iya ini sing kaugalingon nga pensar nga indi matunga-tungahan.
Napahayag na ninyo ang inyo luyag nga aprubahan ang frankisa sang ABS-CBN, ti ano pa ang inyo ginahulat? Tani indi na maglampuwas pa sa sining tuig 2020. Ngaa, may gapugong pa sa inyo haw? Daw wala man sing martial law. Okey lang na ang daku (bul-og) nga itlog, indi lang puti itlog…he-he-he!
***
Ang mga researchers kag developers sang bulong kag vaccine ang nagasiling nga wala sing droga nga ma-develop nga makapaayo sa balatian nga COVID-19.
Kon may makatapna man, dugang nila, ang mabakunahan lang ang isa ka tawo batok sa COVID-19 nga dala sang virus nga SARS-CoV-2, ukon basi madula lang ini katulad sang pakaisa sini nga SARS-CoV-1.
Ang SARS-CoV-1 nag-peak sadtong Mayo 2003 kag nadula lang sadtong Hulyo 2003 samtang wala pa sing bakuna (vaccine) nga na-producir.
In fact, natabo man ini sa Wuhan, China sang mag-peak ang infection sang COVID-19 sadtong Pebrero 24, 2020 pagkatapos una ini nadiskubrihan sadtong Nobyembre ukon Disyembre 2019 tubtub nanaog na ina kag ginabantyan na gid lang kon basi mag-rebound samtang wala pa sing vaccine.
So, ang pamangkot: May ma-develop bala nga vaccine batok sa virus nga SAR-CoV-2, kag, kon wala, nga madula lang bala ini katulad sang natabo sa SARS-CoV 1 nga una man nanghalit sa China?
Ang tanan nga health experts nagasiling nga lain kaayo ining SARS-CoV-2 sa SARS-CoV-1.
Mas mapintas ang SARS-CoV-1 – nag-infect sang sobra 8,000 kag nagpatay sang sobra man 700 – samtang ang SARS-CoV-2 sobra-sobra naman kadasig manglaton.
Symptomatic (gapakita sintoma) ang tanan nga biktima sang SARS-CoV-1 samtang may Symptomatic kag Asymptomatic (wala sintoma) nga biktima ang SARS-CoV-2, nga amo gid ang nagapabudlay sa pagtapna sini.
Tungod lain nga strain kag bag-o ang virus ang SARS-CoV-2, may lain-lain man nga pagpati parti sini.
May nagapati nga wala sing ma-develop nga vaccine ukon ano man nga pang-away nga droga batok diri, katulad sang AIDS virus nga HIV nga mangin carrier na gid lang ang host sini. Kon may treatment man diri amo lang ang mga retroviral drugs nga makapahinay lang sang pag-progress sang AIDS samtang gabulig man sa pagsagang sang pagpanglaton sini.
Mas madamo ugaling ang nagapati nga may ma-develop pa nga vaccine kontra sa balatian nga COVID-19. Kon may pangduha-duha man sila, ginaseguro nila ini paagi sa pagpatigayon sang mga clinical trials, katulad sang ginahimo subong sa Estados Unidos, Germany kag United Kingdom, kag iban pa.
Ang United Kingdom nagpahayag na gani nga maka-producir na sila sang vaccine sa palaabuton nga bulan sang Setyembre.
Anyway, kon wala gid man, may ara man kita sa subong sang mga treatment agud mapaayo ang mga pasyente katulad sang “supportive care”, pagpabakud sang natural immunity sang tawo, blood plasma theraphy kag ang padayon nga mga paagi nga indi malatnan sang COVID-19./PN
