MALAPIT na ang midterm election 2019, sa diin mapahuway-huway anay ang eleksyon sa pagka-Presidente kag ibilin lang ang eleksyon sa pagka-senador, congressman kag iban nga lokal nga pwesto sa gobyerno – meyor, bise meyor, kag mga konsehal – sa sulod sang tatlo pa ka tuig.
Ang pag-sumite sang kandidatura sa Oktubre 11-17, 2018 na, sa diin ang kampanyahanay amat-amat na nga maga-init.
Sa karon nga eleksyon lokal, nagapati kita nga magatutok lang ini sa mga lokal man nga mga isyu, kag ang mga isyu nasyonal tutukan man ini sang mga kandidato sa 12 sang 24 ka pwesto sa Senado.
Ina tungod mas importante sa mga lokal nga mga kandidato ang lokal man nga mga isyu, kag mas importante man sa mga kandidato nasyonal ang nasyonal man nga mga isyu.
Kon magdal-anay sila sang isyu ina lang seguro sa isyu nga makabulig sa ila kandidatura. Wala man seguro sang magdala sang isyu sang pihak samtang ginatum-ok ang kaugalingon.
Sa aton nga bahin, masid-ing lang seguro kita sa mga isyu nasyonal, tungod mayor ini gaapekto sa subong nga administrasyon ni Presidente Duterte.
In fact, matandug gid lang kita sa nasyonal nga mga isyu nga dalhon sang mga kandidato sa pagka-senador tungod sang ila man nasyonal nga “concern”.
***
Sa gihapon, ang dalagku nga mga isyu pabor sa adminstrasyon amo ang isyu kontra droga, krimen kag korapsyon kag ang personalidad mismo ni Duterte sa pag-away sa sining mga kalainan.
Sa panahon gid ining tatlo ka isyu sadtong kampanya sang Eleksyon 2016. Sa panahon man ini ang pagkakinahanglan sa isa ka lider nga kasubong ni Duterte nga ginpamatud-an niya sa sobra 20 ka tuig nga siya meyor sang Davao.
Wala ugaling lubos ma-realizar ni Duterte nga sadto nagapamuno lang siya sa isa ka lokal kag gamay nga banwa kag indi sang bug-os nga pungsod.
Nalipat siya nga halin siya sa isa ka gamay nga lugar nga ang mga problema gamay man, samtang gahulat sa iya ang isa ka daku nga lugar nga may malawak man nga mga problema. Kag kon halos lang siya ginasapak sa iya ginahimo sa iya gamay nga banwa, mangin-mainit na siya kay bug-os na nga pungsod ang nagapanilag sang iya mga hulag.
Sa pagka-pogoso ni Duterte, dayon man sini sugbo sa masiling naton nga mga “uncharted waters” sa diin madamo ang kalalat-an kag ang masandad nga mga buol kag kamalingkingan.
Apang nangin masupog man ang pagpamatok sang mga grupo nga nasandad niya, indi katulad sadtong mga magagmay nga grupo lokal nga halos magsubahar sa iya.
Nangin mabaskug ang oposisyon politikal, nga ginapangunahan sang mga independiente sing panghuna-huna nga mga senador. Nangin mas mabinantayon man ang mga madamo nga mga grupo, labi na gid ang mga human rights advocates diri sa pungsod kag bisan sa luas.
Sa pagkapogoso niya, natandug na gani ni Duterte ang pagtaha sang mga pumuluyo sa ila pagtuo (relihiyon) kag bisan sa Diyos nga gintawag pa niya nga “stupid”.
Tungod sina, ang iya pensar nga ang problema sa pungsod masolbar niya katulad sang pagsolbar niya sang problema sang Davao indi gali niya matuman sing basta-basta. Basi siya pa ang lupigon sang sining mga problema sa droga, krimen kag korapsyon.
Diri na seguro masulod ang mga mabaskug nga isyu sang oposisyon sa Eleksyon 2019 – ang indi matarong nga mga insidente sang pagpamatay sang mga kriminal kag mga suspetsado sa krimen kag ang korapsyon mismo sang pila ka tauhan sang administrasyon.
Kag ngaa mabaskug ini nga isyu? Sunu sa aton abyan, sa pagkadula sang Due Process kag Rule of Law, ginakulbaan siya nga magaresulta ini sa Rule of Violence.
Sa lugar nga magsubahar ang mga kriminal sa aton matarong nga justice system kon madakpan, makigbato na gid lang sila tutal patyon man lang sila nga wala sing patawad.
Gintudlo niya ang nagakatabo sa Mexico, sa diin ang mga kriminal nagapakig-away na gid lang sang todo-todo sa gobyerno sa pagbalos pamatay sang mga pulis, prosecutor, mga hwes kag bisan sang ila mga pamilya, samtang nagadulot man sang kahadlok sa bisan inosente nga mga pumuluyo.
Samtang, gahina man ang aton ekonomiya nga magatulod man sang madamo nga magsulod sa kriminalidad. (w_mateojr@yahoo.com/PN)
