KAANGAY sa madamo nga mga butang sa sini nga kalibutan, ang pagluntad sang linog ang wala ginalauman. Kahibalo ang tanan nga may yara sang nagakatabu nga linog apang indi mapulong kon sa diin maga-igo kag kon san-o maga-igo.
Matuod nga may mga hitabu sa kalibutan nga mahimo mapaathag apang indi matungkad kon paano, kon san-o, kag kon sa diin gid ini magaluntad ukon maga-igo nga lokasyon.
Ang asud-asud nga linog nga nagluntad sa isla sang Panay kag Guimaras ang liwat nga nagpatalupangod sa aton nga aton dumdumon kag ipangabuhi ang masami nga pagpanghanda sa wala ginalauman nga mga hitabu ukon kalamidad.
Gin-uyog ang aton paminsaron kag balatyagon nga indi kita magkampanta kag dapat masami nga handa kag kahibalo sa kon ano ang aton angay nga buhaton.
Sa halos 12 ka mga pag-uyog sa isa lang ka adlaw sang Nobyembre 5, 2018, kon sa diin kadamuan diri ang nagluntad sa banwa sang Leon sa probinsya sang Iloilo kag may amot man ang mga banwa sang Buenavista kag Sibunag sa probinsya sang Guimaras.
Una nga nagtublag sa aton ang magnitude 4.4 takna alas 7:46 sang aga nga ang epicenter yara sa Leon, Iloilo kag ini ang ginsundan sang mga mahinay nga pag-uyog. Apang sang takna alas 10:54 sang aga, liwat naman kita nga nagbatyag sang mas mabaskog nga pagtay-og nga may magnitude 4.8 nga ang epicenter yara sa gihapon sa Leon, Iloilo.
Bangud sini, liwat naman nga ginabalikan ang mga nagliligad nga mga hitabu, mga mabaskog nga linog nga nagluntad sa isla sang Panay kag ang kahalitan nga natuga sini.
Sa nakalipas nga duha ka tuig, may duha ka mabaskog man nga linog nga nabatyagan kag ini ang magnitude 4.5 sadtong Oktubre 8, 2017 nga ang epicenter yara sa Tapaz, Capiz kag ang magnitude 5.4 sadtong Agosto 15, 2016 nga ang epicenter sa San Remigio, Antique.
Apisar sina, madamo pa sang linog nga nagluntad nga yara sa palibot ang isla sang Panay, ang iban nagluntad sa idalom sang dagat kag ang iban ang makabig nga mahina lamang.
Madamo man sang linog nga nabalhag na sa maragtas bangud sa iya kakusog kag tuman nga kahalitan nga natuga kaangay sadtong intensity 9 nga nag-igo sa isla sang Panay sang tuig 1620 nga may madamo nga napatay sa mga probinsya sang Iloilo kag Capiz, nagligwat sa gina-iligan sang Aklan River kag madamo sang mga bato nga simbahan ang nagkalaguba.
Indi man malipata ang ginatawag nga ‘Lady Caycay’ ukon ang magnitude 7.8 nga linog nga nag-igo sa isla sang Panay sadtong Enero 25, 1948 takna ala 1:46 sang kaagahon nga ang epicenter yara sa tunga sang mga banwa sang Anini-y kag Dao, ukon karon ginatawag nga Tobias Fornier, sa probinsya sang Antique.
Ang ginakabig nga mas makahalalit nga naglabay nga linog nagluntad sadtong Hunyo 14, 1990 nga may magnitude 7.1 sa Richter Scale nga nag-igo sa isla sang Panay takna alas 3:41 sang hapon nga nagtuga sang kamatayon sang walo ka tawo kag pagkasamad sang 41 ka iban pa. Ang epicenter nahamtang sa Culasi, Antique.
Ang linog aton talupangdon, tun-an kag handaan agud makalikaw sa kalisdanan. (bertladera@gmail.com/PN)
