NAGSUGOD na ang panahon sang kwaresma kag nagahilapit na ang semana santa. Ginakabig nga balaan nga adlaw ini sang mga katoliko kag kadamuan ang nagahiwat sang mga hilikuton may kaantanan sa sini nga okasyon, lakip na ang pagpamalandong.
Apang sa nga ulihi nga henerasyon, ginakabig ini nga higayon agud nga makabakasyon, makapahuway sa tuman ka saku nga mga hilikuton kag pag-atipan sa palangabuhian.
Madamo ang nagapadulong sa mga beach resort ukon inland resort, may naga-camping sa kabukiran kag nagataklad sa kabukiran agud makahaklu sang hangin kag makakita sang tuhay nga lalantawon.
Pila na lang ang naga-upod sa via cruces ukon way of the cross kag nagalantaw sa mga ginahiwat nga pagtaltal.
Ginapanawagan man Manila Archbishop Jose Cardinal Advincula sa simbahan Katoliko sa idalom sang Archdiocese of Manila nga limitahan ang ginahowat nga virtual masses kag hingyuon ang tumuluo nga personal nga magtambong sa mga misa.
Sa duha ka pahina nga circular sadtong Marso 16, ginaliwat ni Advincula ang panawagan sang Catholic Bishops’ Conference of the Philippines (CBCP) sa mga tumuluo nga pisikal nga magambong sa mga misa ilabi na sa tagsa ka Domingo.
Suno sa mga magkatuhay nga statistics, nagahuyang ang relihiyon sa Pilipinas. Sa report nga may tiguo “Importance of religion among respondents the Philippines 2018-2020”, nagbuhin sang 10% ang mga tawo nga nagapati nga ang relihiyon tuman ka importante (gikan sa 83% nga nangin 73%) umpisa Disyembre 2019 tubtob Nobyembre 2020.
Ang datus nagapakita nga masobra 86% sang populasyon mga Romano Katoliko, 6% nalakip sa magkatuhay nga nationalised Christian cults, 4% mga Muslim community, 2% ang non-western believers kag 2% mga Protestant. Ginbalhag ang ini nga report sa site sang Asia Society.
Ang kadamuon sang mga Filipino nga natumod bilang Romano Katoliko sa pinakaulihi nga census ngsaka sang kapin sa lima ka milyon ukon masobra 85 milyunes ka tawo, nga nagatiglawas sa 78.8% sang masobra 108 milyunes ka mga tawo nga naisip sang 2020.
Samtang madamo nga mga Filipino ang nagreport nga nagahakus sila sa Roman Catholicism, apang kabus sila sa populasyon ikumparar sa 2015 census kon sa diin sila nagarepresentar sang 79.5% sang masobra 100 miyunes ka tawo sadto.
Madamo sang mga Filipino nga nagapati nga ang relihiyon ‘tuman ka importante’ sa ila kabuhi ang nagnubo sang 10 percentage points – gikan sa mataas bga record nga 83% nga nablahga sang December 2019 nga nanaog sa 73% suno sa survey sang Social Weather Stations (SWS) umpisa November 21 tubtob 25, 2020.
Ginhimo ang survey sadtong Disyembre 2019 apang ang resulta ginpagwa sadtong Abril 2020 ukon antes nag-epekto ang COVID-19 pandemic kag nagtuga sang krisis sa ekonomiya sang bug-os nga kalibutan.
Ang national Social Weather Survey sadtong November 21-25, 2020, nakatukib nga 73% sang adult Filipinos nagasiling nga ang relihiyon tuman ka importante sa ila mga kabuhi, 9% ang daw importante, 3% ang indi importante, kag 15% ang indi gid tama ka importante,” suno sa SWS.
Kon lantawon naton ang datus sang survey kag sa aktwal nga sitwasyon sa palibot, masiling naton nga matuod gid man nga dominante sa gihapon ukon tuman ka damo sang Romano Katoliko apang amat-amat ini nga nagakabuhinan, kag kadamuan sa mga pamatan-on ang wala na nagatambong sa misa.
Ang kapaslawan sa mga pamilya nga ipadayon ang values formation sa mga lanubo ang isa sa mga kabangdanan nga nangin tunaan sang manubo nga numero sang tumalambong sa mga simbahan sang Katoliko sa Pilipinas.
Suno kay former Philippine ambassador to the Vatican Henrietta de Villa nga pamatyag sang mga lanubo nga indi importante ang nagtambong sa misa kon Domingo.
Mas manami nga lantawon sang simbahan kon ano ang nagapanguna nga kabangdanan sa karon nga panahon kon ngaa naga-amat-amat palayo sa luyo sang simbahan ang mga pamatan-on, tukubon ang rason kag pangitaan sang solusyon.
Sa sini nga semana santa, kalabanan sa mga pamatan-on ang yara sa mga bakasyunan, sa mga lugar nga malayo sa syudad, sa mga lugar nga pamatyag nila makapahuway, malingaw kag makaangkon sila sang kalinong sa mga malayo nga lugar kag hilway sa samulak kag palaligban.
Tuhay ang kinaiya sang mga pamatan-on. Madamo sang naga-impluwensya sa ila sa subong nga panahon nga angay nga sumpungon agud nga magbalik sila sa husto nga banas kag mangin angay nga tumuluo.
Ang semana santa higayon nga pamalandungan sang simbahan Katoliko kon paano sapupuhon kag ibalik sa iya sabak ang mga tumuluo nga nagahalog na ang ila pagtuo. (bertladera@gmail.com/PN)
