NI WENCESLAO “MATT” E. MATEO JR.
LUAS sa lamig sang hangin sa lawod, masami man kami ginaulanan sa lawod kon panahon sang Habagat halin sa bulan sang Hunyo tubtub Agosto. Pangdepensa lang namon sa ulan ang improvised nga kapote halin sa ordinaryo nga plastic.
Pero tungod enjoy ko gid ang pagpanagat okey lang sa akon ang ining mga kabudlay kag pag-antos. Daw exciting challenge ini nga dapat dag-on ko upod sa mga mananagat agud padayon nga mabuhi ang ila pamilya.
Gaupod lang ako sa pagpanagat sa akon mga himata nga may sakayan sa pagpanagat. Sa masami, nagapanagat kami sa ibabaw nayon sang Tatlong Pulo, nga isa ka gamay nga pulo sa ngangaan sang amon fishing village, tubtub sa ubos sang Lawi Point nga sakop na sang banwa sang Nueva Valencia.
Kon kis-a didto man kami nagapanagat sa likud sang Pandaraonan Point sa Nueva Valencia pakadto sa Brgy. Binbinan kon diin makapalipod man kami kon mamadlos ang hangin Amihan didto.
Ang amon ginapanagatan diri may kadalom nga mga 25-30 ka dupa. Diri ini sa bibi sang kabatuhan kag kalunangan agud makahulik sang isda halin sa duha ka lugar nga ina. Matultulan namon ini paagi sa “triangulation” – kuhaon ang palatandaan sa bukid tadlong sa amon kag isa man ka palatandaan sa unhan sini.
Kon kis-a malapit na gani sa amon ang dalagko nga mga barko nga nagausoy sang kanal pasulod kag pagwa sa Iloilo Strait.
Ginahulik namon diri, sa masami, ang mga isda nga gingaw, maya-maya, inid (lapu-lapu), ubod kag nipa-nipa halin sa salog sang dagat. Tangegue, bansa, kag liwit naman halin sa mga 10-15 ka dupa paidalom.
Gamit lang namon ang talunton (line and sinker). Ang amon paon nagalakip sang mga lokos nga nagalutaw sa iwag sang hasag (de-gasa nga suga) nga amon masibut. Sa liwit wala gawa problema sa paon. Makahulik ka lang sang isa ka bilog ayos na ang inugpaon kay iya lawas iya kaon ang liwit. Para sa ubod kag nipa-nipa ang amon paon mga magamay nga isda nga mahulik man namon katulad sang pisogo kag batakuling, pati na ang kinihad ukon inutod nga isda.
Sa pagbatak naman sang daku nga hulik, gamit namon ang sibut. Kon daku gid kag delikado, ginagamitan namon ini sang kam-ang. Pinaka-delikado kam-angon ang ubod kag nipa-nipa. Daw mga man-og ini nga naga-pamontog nga may matalom kag makusog kaayo nga ngipon. Gani ang pagkam-an mo yara gid malapit sa iya ulo agud indi makapamontog.
Ang mahulik namon nga sobra sa amon sulud-anon pauli ginadala namon agud ibaligya sa siyudad sang Iloilo kag, kon didto kami nagapanagat didto sa likud sang Pandaraonan Point, sa mga komprador na gid lang didto sa Binbinan.
Kon maayo man ang hulik, maayo man ang partidahanay. Ang partidahay sa hulik, sa matandaan ko, isa ka parte sa kada mananagat, isa sa hasag, kg duha sa sakayan.
***
Indi sa tanan nga tion maayo ang panahon. Indi man sadto masaligan gid ang Pag-asa, gani ang mga mananagat sa amon fishing village sadto nagasalig gihapon sa ila experyensya kag panimad-on.
Gani indi malikawan ang pagpa-abenturar lang sa pagpanagat kon daw indi maayo ang panahon. Kag natabo ini sa akon nga upod ang pila ka mananagat.
Of course, indi ko luyag ma-experyensyahan ini sang bisita namon nga luyag maglingaw-lingaw sa pagpanagat. Luyag ko lang sila makita sa pagpanagat sing matiwasay sang oso na didto ang motorized banca nga may atop pa nga masilungan ang magapanagat nga bisita kag indi lang sa lawod gid.
Panahon sang Habagat ato. Nagadulom na sadto ang Kasalpan. Sang mag-alsa ang nagapamahog nga kadulom, nag-desisyon kami nga magpalawod na kay, sa amon pagpati, indi man madayon ang kalain sang panahon.
Duha kami ka sakay ang nagdesisyon sa pagpalawod. Tatluhan ining amon mga sakayan. Ugaling duha lang kami sa amon sakayan ang nagpalawod kay wala makaabot ang isa.
Salig nga indi man maglain gid ang panahon, nagpalawod kami sa tunga-tunga sang Tatlong Pulo kag Lawi Point. Ugaling sa pag-abot pa lang namon sa pulondohan, mabaskug na ang hangin kag dalagko na ang daluyong nga balod sang Habagat.
Sang pakadto na sa tungang gab-i nagwaswas na ang hangin upod sa dalagko pa gid nga mga balod. Gani ang amon upod nga sakayan, nga malapit man lang sa amon, nanawag na sing “Bagyo na! Puli ta!”
Apang wala pa maghulag ang tiyo ko sa pakaduha. Basi pensar niya nga madlos lang ato nga dala sang paghunas, nga mapuas man sa indi madugay. Kinulbaan na ako kay daw wala nagakalma ang malain nga panahon. (May kasugpon) /PN
