DAPAT tadlungon ang bata sa iya lamharon nga edad, samtang malubag pa ang iya pinsar kag balatyagon agud nga indi mangin salawayon sa tion nga siya ang mangin hamtong.
Ang bata nga wala madisiplina ang mangin palaligban sang iya ginikanan sa palaabuton, mangin lulukduhon sang sosyudad kag magahalit sa iya mga kasubong.
Liwat naman nga nangin sentro sang diskurso ang tuhoy sa napasar nga kasuguan sang sadtong tuig 2013 nga Republic Act No. 10630 ukon An Act Strengthening the Juvenile Justice System in the Philippines nga nagaamendar sa RA 9344 ukon ang Juvenile Justice and Welfare Act of 2006.
Ginasiling sa kasuguan nga ang bata nga naga-edad sang 15-anyos sa tion nga nakakomiter sang krimen ang mangin hilway sa iya nga salabton sa nahimo nga krimen.
Gin-report na sadto sang Council for the Welfare of Children ukon CWC nga masobra 52,000 ka mga kabataan nga Filipino umpisa sadtong 1995 tubtub 2000 ang makabig nga “in conflict with the law.” Ang datus gikan sa social welfare nagasiling nga sang tuig 2001 tubtub 2010, kapin sa 64,000 ka mga “offender” ang ginhunong sang gobyerno kag ang pinakadamo diri amo ang Western Visayas, ang National Capital Region kag Region 11 ukon Davao region sa sina nga bug-os nga period.
Suno sa 2010 CWC report, nga may tig-ulo “Situationer on Filipino Childeren,” ang mga profile sang youth offender ang masami mga lalaki nga naga-edad sang 14 tubtub 17 anyos, manubo ang naeskwelahan, nalakip sa daku nga pamilya nga may gamay nga kita ukon kapin sa anum ka mga katapo nga pamilya, nakasuhan sang property-related crimes, nagagamit ang ilegal nga druga, naga-inom sang makahulubog nga ilimnon kag nag-untat sa pag-eskwela.
Dapat naton tandaan nga ang RA 9344 ukon ang Juvenile Justice and Welfare Act of 2006 napasar sadtong 2006 kag ang mga naga-edad sadtong sang 8 ka tuig tubtub 11 anyos ang ginpangapinan na sang kasuguan kag indi na mabakol sang ila ginikanan, indi na masing-alan, kag makabig nga kulang na sa disiplina sang ila ginikanan.
Indi mahimo nga sal-on sang estado ang pagdisiplina sang ginikanan sa ila mga kabataan, indi man mahimo nga mangin taming ang kasuguan agud nga matadlong ang mga kabataan, bangud nga kon ano ang paghurma sang bata sa iya pagdaku, mas daku ang salabton sang iya ginikanan sa iya madangatan. Ang panimalay amo ang sadsaran sang iya mga batasan, panimuot kag akto sa sosyudad.
Bisan ang bibliya nagasiling nga tadlunga ang bata (Proverbs 29:17); ang bakol kag pag-akig ang makahatag sang kaalam apang kon pabay-an ang bata, magadala siya sang kahuy-anan sa iya iloy (Proverbs 29:15); ang katuntuhan yara sa korason sang bata apang ang bakol sang pagpanadlong magatulod sa iya sa pagpahilayo diri (Proverbs 22:15); tadlunga ang bata, bisan pa nga bakulon, indi niya ini pag-ikamatay (Proverbs 23:13-14); kag madamo pa nga nasaad sa bibliya kaangay sa ginasiling sang Proverbs 13:24, Ephesians 6:4, Proverbs 22:6, Colossians 3:21, kag Hebrews 12:11 nga lunsay napatuhoy sa pagdisiplina sa bata.
Katungdanan sang ginikanan ang pagdisiplina sa mga kabataan. (bertladera@gmail.com/PN)
