[av_one_full first min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’ animation=”]
[av_heading heading=’Panugdaon ni Matt (Graciano) – Dec.19′ tag=’h3′ style=’blockquote modern-quote’ size=” subheading_active=’subheading_below’ subheading_size=’15’ padding=’10’ color=” custom_font=” av-medium-font-size-title=” av-small-font-size-title=” av-mini-font-size-title=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=” admin_preview_bg=”]
Ni Wenceslao “Matt” E. Mateo Jr.
[/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=” color=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=” admin_preview_bg=”]
Pila ka kaaathagan sa kabuhi
ni Graciano Lopez Jaena
GINA-celebrar sang bug-os nga Iloilo ang handumanan ni Graciano Lopez Jaena sa iya pagkatawo sadtong Disyembre 18, 1856. Napatay siya sa linghod nga edad nga 39 sang Enero 20, 1896.
Pyesta opisyal ining pagkatawo ni Graciano sa siyudad sang Iloilo – wala klase kag wala sing upisina sa adlaw nga ini.
Ginkilala ining Ilonggo nga taga-Jaro sang mga historian bilang foremost nga orador kag nagapanguna nga journalist sang Propaganda Movement batok sa mapiguson nga pagginahum sang Espanya sa Pilipinas.
Ginakasubo lang naton nga bisan sa sining iya pagka-importante sa Propaganda Movement bilang tagapamaba sang mga Pilipino sa Madrid, Spain kag bilang una nga editor sang La Solidaridad, kag una nga nagpukaw sang balatyagon sang pigos nga Pilipino sa Pilipinas sa iya libro nga Fray Botod, wala gid siya makilala bilang isa ka baganihan nasyonal kag pang-lokal lamang.
In fact, sa sinulatan ni Ignacio V. Illenberger sa The Ghost of Friar Botod, nga may complimentary copy kita halin sa aton abyan nga si Ms. Leah Celiz, ginkilala si Graciano bilang “leading strategist” gid sang Propaganda Movement nga masami konsultahon ang iya panghuna-huna ni Dr Jose Rizal.
Gani, katingalahan matuod nga amo lang ini ang pagtan-aw sa iya sang Historical Commission nga isa lang siya ka lokal nga baganihan!
Tani makita man sang Historical Commission kon ano ka importante sang iya role sa pagpakig-away sa kawsa sang mga Pilipino sa idalom pa sa pagginahum sang korona sang Espanya.
-0-0-0-
Sa pagkilala ta, bisan mismo sa kasaysayan nga ginatudlo sa elementarya, si Graciano ginahingadlan nga Graciano Lopez Jaena.
Apang ang iya mga ginikanan amo sanday Placido Lopez kag Maria Jacoba Jaena, nga nagapakilala nga ang iya paternal surname amo ang Lopez kag ang iya maternal surname amo ang Jaena.
Tungod sini, sa karon nga paghingadlanay sang tawo, ang opisyal niya nga ngalan amo tani ang Graciano Jaena Lopez, nga ang middleman amo ang Jaena.
Pero, ngaa amo ina ang natabo sa iya ngalan? Siling ni Illenberger sa iya libro, ginbatyag gid ni Graciano ang kamatayon sang iya beloved, ang painter nga si Elena sa diin ginpirma niya sa iya ginpinta para kay Graciano ang iya full name: Elena F./ Valencia.
Ini nga hitabo nagduso man kay Graciano agud i-abandonar ang iya pagtuon sa medisina. Sa iya pagsunggod, iya man gindula ang “y”, nga ang buot silingon sa Espanyol amo ang “kag”, sa iya apelyido kag ginpabilin ini nga Lopez Jaena na gid lang.
-0-0-0-
Sunu man sa popular nga kasaysayan (wikipedia), wala gid makita ang “remains” ni Graciano nga ginpalubong lang sa isa
ka “mass grave” sa Montjuic Cemetery sa Barcelona, Spain.
Ang Brethren of Graciano Lopez Jaena Lodge No. 194 sang mga Mason nagpat-ud nga wala gid nila ma-locate ang “remains” ni Graciano sang i-comemorar nila ang iya kamatayon sadtong Enero 20 sa Fine Rock Hotel dungan sa 18th Degree Funeral Rites sa kay Graciano.
Ang ila sekretaryo, si Claudio Javelosa Lopez, naghimo sang report sa diin ang iya gid lang nadala pauli, sunu sa iya, amo ang isa ka “soil souvenir” halin sa sementaryo sa kon diin ginlubong si Graciano.
Nagpahayag man siya nga: “Tigulang na ako kag indi ko na seguro mahimo nga sigihon ang pagpangita sang ano man nga nadula pa angot sa kamatayon ni Graciano.” #
[/av_textblock]
[/av_one_full]
