[av_one_full first min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’ animation=”]
[av_heading heading=’Panugdaon ni Matt | Indi naton dapat lahug-lahugan ang halit sang Climate Change’ tag=’h3′ style=’blockquote modern-quote’ size=” subheading_active=’subheading_below’ subheading_size=’15’ padding=’10’ color=” custom_font=”]
Ni Wenceslao “Matt” E. Mateo Jr.
[/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
Thursday, June 29, 2017
[/av_textblock]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
MADALI intiendihon sang pumuluyo nga ang sobra nga pagpadalagan sang salakyan makadulot sang peligro indi lang sa drayber kundi subong man sa mabungguan sini nga tawo ukon ano man nga bagay nga may kapuslanan.
Amo gani nga wala sang pumuluyo ang nagapamalabag sini, katulad sining Speed Limit Ordinance sang siyudad, luas lang ang magreklamo nga tani dugang-dugangan man ang kadasigon samtang indi man peligroso, ukon ibanan ang kadasigon agud indi man awat ang lakat sang iban.
Ang mabudlay naton intiendihon ugaling amo ang tindug sang pila naton ka lideres sa kalibutan, labi na gid ang luyag gihapon sigehon, kag dugangan pa, ang paggamit sang coal kag fuel oil bilang gatong sa padayon nga industriyalisasyon, bisan pa sa padayon man nga pagreklamo na sang mga siyentipiko.
Sa karon, ang tatlo ka dalagku nga mga nasyon nga nagapanguna sa pagpusnga sang carbon sa kahanginan nga nagadugang pa-init sang palibut amo ang Tsina, Estados Unidos kag India.
Si President Donald Trump gani nag-atras na sa pagpirma sa Paris Agreement agud maibanan ang pag producir sang higko halin sa coal kag fuel oil sa kahanginan. Si anay President Barack Obama ya nag-pirma sa sining kasugtanan. Samtang sige man ang patub-ok sang makahililo nga aso sang coal kag fuel oil sang Tsina kag India, upod sang iban pa.
Ngaa ayhan? Luas sa ila handom sa padayon nga pag-uswag paagi sa industriyalisasyon, daw gapati man sila nga dugay pa man sa karon malab-ut ang pagtaas sang temperatura sa 2 degrees Centigrade, ang ginatan-aw nga kritikal sang mga siyentipiko.
Ang iban nga mga lideres nagapati pa gani nga basi puede pa ang pagsaka sang temperatura sa 3.5 degrees Centigrade. Sige na ang panghalit sang global warming – masami nga pagbagyo, lapnagon nga pagbaha, pagkuyom sang mga tanom, pag-iwat sang mga produkto sang kalalawran, pagduging sang mga balatian, etc. – daw sa waay lang gihapon sa ila! Mga wala kalag matuod! Samtang, nagaantos ang mga pigado kag wala inugpangapin sa nagapuyos nga kaakig sang natublag nga naturalisa!
Ang mga siyentipiko nagapangandam na gani nga dapat indi na pagdugangan pa ang mga greenhouse gas (nga ginabuga sang coal, fuel oil kag iban pa) nga nagapulupot sa kalibutan kag nagapa-init sini.
Kon puede lang gani, nga indi na puede ugaling, luyag nila nga ibalik sa pre-industrial time ang kahimtangan sang kalibutan nga wala pa gawa sang mga galamiton nga nagagamit sang gatong nga coal kag fuel oil.
Samtang, ining mga panguna nga mga lideres sa kalibutan nagapataka lang sang ila gusto sa ila pagpati nga ini gid lang ang medyos sa pagpa-uswag sang ila pungsod. Sala! Ang ini nga desisyon, sa aton pagtan-aw pareho lang nga ginagisa naton ang aton kaugalingon sa aton mismo mantika.
Posible matuod magsige ang aton pag-uswag paagi sa coal kag fuel oil, pero ginatuga naman naton ang mga kahalitan sini sa aton pumuluyo kag sang aton planeta – sa dulot sini nga kahalitan sa pagkaon, ikaayong lawas, ang palibut naton, kag bisan ang aton seguridad nga matublag tungod sa gutom nga dala sang halit sa aton mga tanom kag iban pa nga ginahalinan sang aton pagkaon.
Ngaa wala na sing iban nga medyos? Ara man ang renewable energy nga puede medyosan mapabarato kon luyag naton. Puede man ma-medyosan mapanubo ang bili sang natural gas para maka-kumpetensya sa coal. Political will lang kinahanglan da!
Seguro, panahon na agud ang mga pumuluyo na ang maghusgar sa aton mga pulitiko agud tamdon ang kaayuhan sang pumuluyo sa ining problema sa Climate Change, kag indi kay sunod-sunuran lang kita pirme sa ila kapritso./PB
[/av_textblock]
[/av_one_full]
