MAGLUWAS sa paghatag sang atensyon kon paano awayon ang pandemya, dapat may mas malawig nga paglantaw sa kon paano ang mangin masunod nga henerasyon pagkatapos sang pagtublag sang COVID-19.
Nakita naton kon paano naga-amat-amat sa paghakus ang tawo sa kaimportante sang mga tanum kag kasapatan nga ginahuptan sa sulod sang balay ukon sa ugsaran.
Tion na nga magtukod kita sang ecological parks sa probinya sang Iloilo agud nga may lagawan ang mga tawo nga luyag magpalayo sa mga palaligban sa kabuhi kag makaangkon sang dugang nga enerhiya paagi sa pagpakalinong sa luyo sang mga mabugnaw nga tanum.
Nakita ni Fifth District Board Member Nielito Tupas sa iya paglibot sa iya distrito kag sa iban pa nga mga distrito sa probinsya sang Iloilo nga dapat may yara sang kaugalingon nga ecological kag economic parks ang probinsya.
Ginduso sini kag naaprubahan na sang 13th Iloilo Sangguniang Panlalawigan ang Provincial Ordinance No. 2020-218 nga may tigulo nga “An Ordinance Establishing Provincial Ecological and Economic Parks in the Province of Iloilo and Appropriating Funds Therefor.”
Tinutuyo sang ordinansa nga makapahamtang sang tatlo ka ecological and economic parks sa probinsya sang Iloilo, tag-isa sa norte, central kag sur nga bahin sang probinsya, kag depende sa Technical Working Group kon diin nga lugar ang ila iga-endorso nga mauna nga pahamtangan sang parke.
Suno sa ordinansa, magasangkad ini sang indi magkabus sa 100 ka ektarya. Pahamtangag sang pavilion agud nga may magamit sa tion nga may hiwaton nga seminar, training ukon conference kag mangin alternatibo sa mga dalagku nga venue sa syudad ukon iban nga bahin sang probinsya. Mas mabugnaw kag manaya-naya sa mata bangud napalibutan sang tanum, malayo sa polusyon, kag angay nga lugar nga makapa-relax ang mga pumalasakop.
Indi ini mangin libre bangud ang magasulod magabayad sang angay nga kantidad para sa maintenance kag sweldo sang mga naga-atipan. Kon may income na ang parke, makapadugang na ini sang istruktura nga kinahanglanon.
Indi kita malipat nga ang parke ang ginapanag-iyahan kag dumalahan sang Iloilo Provincial Government.
Nalakip sa plano ang pagpahamtang sang camping site nga mas makagalanyat para sa mga mahuyugon sa sini nga palibot. Tuyo man nga pahamtangan sang nursery sang mga tanum ukon may lugar para sa pagpatubo sang mga seedlings para sa mga kahoy.
Pahamtangan pa gid sang biking kag jogging park para sa mga luyag i-maintain ang maayo nga kondisyon sang ila lawas, makabalhas kag makahaklo sang preska nga hangin. Plano man nga pahamtangan sang model farm agud nga matun-an sang mga nagabisita kon ano ang maayo nga sahi sang pagtanum kag kon paano mapadamo ang tanum.
Madamo pa sang pwede mahimo, kaangay sang dugang nga istruktura nga kinahanglanon sa sini nga parke, ilabi na kon may ginaganar na ang probinsya gikan sa sini nga mga parke.
Madamo na kita sang tourist spots ukon tourism destination sa probinsya sang Iloilo apang dapat may yara kita sang kaangay sini nga parke nga nagaserbe nga palahuwayan sang mga luyag maka-relax, makaserbe nga pagtulun-an, lugar nga maka-bonding ang pamilya, grupo, organisayon ukon empleyado sang anuman nga korporasyon nga malapit sa luyo sang natural environment.
Indi ini mangin kompetensya nga makapaguba sa iban nga negosyo. Kompetensya ini agud nga mas mapanami ang lugar kag serbisyo. Mas may pilian ang tawo, may may alternatibo na kadtuan kag mas mapalapit ang tawo sa dughan sang “nature” kag maaperesyar sang tawo ang “environment.”
Ginsiling ni Board Member Nielito Tupas nga madamo na sang tree planting ang nagakatabu nga pagkatapos matanum ang seedlings halos wala na nabalikid kon ano ang natabu sa gintanum.
Tion na, suno sa iya, nga ligwaton ini kag imbis nga tree planting dapat mangin tree growing na.
Nadumduman ni Tupas nga sadtong panahon sang iya amay, nangin huyog na sini ang pag-amlig sa palibot, kag tubtub sa nagsunod nga mga gobernador sa probinsya sang Iloilo.
Mangin legasiya ini sang mga Ilonggo kon matigayon ang pagtukod sang mga parke. Mangin bugal ini sang Iloilo Provincial Government kag sang 13th Iloilo Sangguniang Panlalawigan nga nagpasar sa sini nga provincial ordinance.
Kuntani mahatagan ini sang katumanan para sa interes sang masunod nga henerasyon. Kuntani masuguran sang mas temprano agud nga maagom gilayon, ma-enjoy sang mga tawo paglipas sang palaligban dala sang pandemaya.
Nagalaum kita nga indi na ini pagpabudlayan pa sang iban nga may tuhay nga interes sa sini nga plano. Kuntani magtingob, mag-isa kag magbuylog ang tanan para sa katumanan sang sini nga plano.
Nakita sang doktor nga si Board Member Nielito Tupas nga dapat atipanon sang tawo ang palibot, amligan sang tawo ang iya kaugalingon kag mangin ‘theraphy’ ang pagpadulong sa sini nga mga parke.
Tion na nga mag-invest para sa “total well-being” paagi sa pag-invest sa environment.
Panahon na nga magpamati sa huyop sang hangin, sa kalas sang mga dahon, kag sa huni sang mga pispis kag kasapatan. Batyaga na ang kabugnaw sang palibot. Haklua na ang matinlo nga hangin. Buylugan naton nga matukod ang mga parke.
Ang aton ipasad nga parke ang mangin regalo man naton sa masunod nga henerasyon, gani tion na nga suguran agud mapadasig ang paghuman kag ang ini nga henerasyon ang makaambit man. (bertladera@gmail.com/PN)
