PARA SA ordinaryo nga mga Ilonggo, ang selebrasyon sang Chinese New Year isa ka kinaandan nga hilikuton nga may maduagon nga pagpasundayag sang kultura sang mga Intsik.
Indi mahinago ang impluwensya sang ila kultura sa aton pagpangabuhi, sa aton mga pulong, mga kagamitan, mga panimad-on kag iban pa nga tubtob subong yara nga nagapabilin sa aton bisan pa sa nakalipas nga pila ka mga dinag-on. Padayon ini nga ginapasa sa nagasunod nga mga henerasyon.
Sa sini, nakunyag ang mga Ilonggo kag halos nangin kabahin na kita sa kada tuig nga pagsaulog sang Chinese New Year nga puno sang mga aktibidades sa mga mall kag sa mga dalanon sang syudad, ilabi na sa ginatawag nga Chinese triangle nga may pat-in na karon nga Filipino-Chinese Friendship Arc.
Masaksihan naman ang mga pagpasundayag kaangay sang Dragon dance, Tiger dance ukon Lion Dance kag iban pa nga talan-awon nga makalilingaw para sa tanan. Sadto, masami ini nga ginasundan sang fireworks display nga ginatangla sang pila ka minuto sa kahawaan sang mga tumalan-aw nga yara sa palibot.
Liwaton ko, masami naton ini nga masaksihan kag kinaadan na ini para sa aton.
Apang, sa nakalipas nga 20 ka tuig, dapat mas mahangpan sang mga Ilonggo ang katuyuan sang sini nga selebrasyon, indi lamang bangud nga isa ini ka okasyon. Dapat mas matungkad sang mga Ilonggo ang madalom nga kahulugan kon ngaa ginapangabudlayan gid sang Chinese community diri sa syudad sang Iloilo nga matigayon ang ini nga selebrasyon sa gwa sang ila tagsa ka puluy-an kag mapaambit sa mga Ilonggo, bisan indi man Intsik kaangay nila.
Angay gid nga ipatudok sa mga Ilonggo ang kaimportante, ang rolyo, ang kontribusyon, kag ang kabahin sang Chinese community sa pagpatin-ad sang aton syudad kag bug-os nga rehiyon.
Dapat mahangpan sang mga Ilonggo sa sini nga henerasyon nga ang pagsaulog sang Chinese New Year diri sa aton indi lamang tuhoy sa food festival, sa dragon dance, cultural show kag fireworks display. Dapat mahapang sang tanan, nga ang mga nasambit ko mga palaagyan lamang agud nga mas mapapag-on ang kaatanan sa tunga sang mga Filipino kag Chinese diri sa aton lokalidad. Dapat mahangpan sang tanan ang pinasahi nga kinaiya sa paghugpong sang kada isa agud nga magtin-ad ang aton komunidad.
Ginakabig nga pinakadaku nga selebrasyon ang Chinese New Year sa gwa sang Metro Manila ang ginasaulog diri sa syudad sang Iloilo.
Suno sa 2021 nga datus, ang syudad sang Iloilo ginapuy-an sang kapin sa 13,000 ka Chinese Filipinos.
Ini ang rason kon ngaa madamo ka sang makita nga mga negosyo nga may ngalan sang Intsik, ilabi na sa calle real kag may dalagku nga mga buluthuan kita nga nagatudlo sang kultura kag pulong sang Intsik.
Madamo man sang mga aktibo nga organisasyon kaangay sang grupo nga nagabulig sa pagpalong sang sunog kag mga grupo nga napatuhoy sa mga negosyo ukon komersyo kag industriya diri sa Iloilo kag sa bug-os nga Panay.
Yara ang Filipino-Chinese Chamber of Commerce of Iloilo, Inc., ang Federation of Filipino Chinese Chamber of Commerce of Panay, Inc., kag ang Philippine-Chinese Chamber of Commerce and Industry, Panay Chapter.
Yara man ang Federation Iloilo Fire Brigade Incorporated kag ang Iloilo Citizens Action Group Fire Brigade (ICAG Fire) nga nagabulig sa Bureau of Fire Protection sa pagtapna kag pag-away sa sunog.
Ginapangabay naton ang mga buluthuan kag mga ahensya sang gobyerno nga magbulig sa pagpaalinton sa mga pumuluyo kon ano ang kahulugan sang sini nga selebrasyon kag ang madalom nga kaantanan sang mga Filipino-Chinese sa aton komunidad, sa aton ekonomiya, sa aton selebrasyon ukon piyesta kag sa aton pag-updanay nga matawhay sa isa ka komunidad.
Dapat mapatpat sa sini nga henerasyon kon ngaa importante sila nga kaupod naton sa komunidad. Kon sa diin nga bahin sang aton pangabuhi sila nagahatag sang bulig kag benepisyo kag kon ano ang aton dapat mangin lihok para sa ila.
Kabay nga mangin panugod ini sang mas madalom nga paghangpanay sa tunga naton tanan. Kabay nga mas magsanyog ang aton kaantanan kag pagbuluganay para sa mas matawhay kag matin-ad nga komunidad.
Indi malipat, may hiwaton nga grand parade gikan sa Iloilo Provincial Capitol padulong sa Iloilo Chinatown sa Pebrero 9 kag may hiwaton nga grand cultural show, food festival, kag fireworks display dira mismo sa Filipino-Chinese Friendship Arc sa Plazoleta Gay sa dalan Iznart. (bertladera@gmail.com/PN)
