[av_one_full first min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’ animation=”]
[av_heading heading=’PAUTWAS! | Pamatan-on sa katalagman na subong’ tag=’h3′ style=’blockquote modern-quote’ size=” subheading_active=’subheading_below’ subheading_size=’15’ padding=’10’ color=” custom_font=”]
BY JOEL FRANCO
[/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
Thursday, May 11, 2017
[/av_textblock]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
TUMAN na kadamo sang mga risgo sa mga pamatan-on subong. Ini bunga sang mga bisyo nga dala sang barkada kag grupo. Ordinaryo na ang pag-inom sang makahulobog nga ilimnon, paggamit ukon pagbaligya sang ilegal nga droga,kag lamharon nga pagpakighilawas.
Masami kita nga nagakabalaka sa droga ukon makahulubog nga ilimnon. Kun nagakabalaka man kita sa lamharon nga pagpakighilawas ini bangud sang posibilidad sang pagbusong sa lamharon nga edad.
Pero may mas malala pa dira nga problema sa timprano nga pagpakig-sex. Ang pagbusong sang wala sa plano mahapos nga mahatagan sang solusyon…ang mabudlay kun magbalati-an ka tuga sang indi protektado nga pagpakighilawas.
Ginatumod naton diri ang STI/STD. Kun tulo mahapos bulngon…ang dako nga libog kun magka-human immunodeficiency virus (HIV) ka.
Sa pinakaulihi nga datus sang Department of Health, may duha ka menor de edad sa Iloilo nga natapikan sang HIV. Ini sila nagaedad sang 15 kag 16 anyos. Makakulogmat pero realidad ini. May mga na-report man nga nagakapatay sa edad nga 21 anyos ukon ang iban wala pa nakalambot sa edad nga 20.
Ginkumpermar naman ni Dr. Elvie Villalobos, medical officer III sang Department of Health (DOH) Region 6, nga ginapakita sang record nga ang Western Visayas mataas ang kaso sang HIV-AIDS sa 25-35 years old nga may 855 halin sadtong 1986 tubtob Pebrero subong nga tuig.
Sa amo nga period 427 ang na-record sa 15-24 nga pang-edaron.Sa kabug-usan lakip na ang Negros Occidental may 1,677 ka HIV-AIDS cases na halin sadtong 1986 tubtob Perbero subong nga tuig.
Pinakamataas nga kaso ang Iloilo City nga may 439, ginasunda sang probinsya sang Iloilo nga may 313 kag syudad sang Bacolod nga may 307.
May 295 ka kaso ang Negros Occidental, 115 sa Capiz, 103 sa Aklan, 72 sa Antique, kag 33 sa Guimaras.
May 179 naman ka nagkalamatay sa kumplikasyon tuga sang AIDS. Nagapabilin sa gihapon nga mataas ang kaso sang mga lalaki nga nagapakighilawas sa kapareho nga lalaki (52%), pagpakighilawas sang babaye sa lalaki (23%), lalaki sa babaye (7%), mother to child transmission (7%), pagggamit sang infected nga dagum (6%).
Kun ikaw ang ginikanan sang nagasinoltero nga kabataan, indi ka ayhan makugmat? Natukiban man sa grupo sang mga kabataan nga madamo sa ila ang una nga nakatilaw sang pagpakighilawas sa kapareho nga lalaki. Ini upod kay Sir sa eskwelahan, nakilala lang sa ilimnan ukon bisan nasumalang lang sa dalan.
Maisog sila nga magpakig-sex bangud wala man sang risgo sang pagbusong. Ang kadam-an ginahatagan sang kwarta ukon material nga bagay.
Sa pinakaulihi nga data nga may 15 kag 16 anyos nga may HIV, matublag ka gid. Ngaa? Hamakon mo sa edad nga 15 kag 16 anyos, hayagan na nga ordinary lang sa ila ang sex. Indi lang natun mapiho kun bala sa kapareho nila nga lalaki ukon sa babaye.
Mga ginikanan, tion na nga mangin bukas kita sa sugilanon sang sex sa aton panimalay. Tudluan naton ang mga kabataan kun ano ang dapat kag indi dapta himuon. Kinahanghlan makahibalo sila kun diin lang asta nga bahin sang ila lawas ang pwede matandog sang iban nga tawo. Papel naton ini nga mga ginikanan.
Amligan ta ang mga kabataan sa katalagman sang pagpakighilawas subong! (jfranco1975@yahoo.com/PN)
[/av_textblock]
[/av_one_full]
