IMPOSIBLE seguro ang total ban sa contractualization sa trabaho, nga ginapangayo sang mga grupo sa labor sector.
Una sa tanan, ang aton Konstitusyon nagakilala sa pagka-importante sang kontrata. Ang aton Bill of Rights nagasiling, “Sec. 10. No law impairing the obligation of contracts shall be passed.”
Paniguro ini, labi na gid kon may maathag nga kasulatan, agud ma-amligan ang kinamatarong kag mapatuman ang obligasyon sang tanan nga nagapakigbahin sa kontrata.
Ugaling lang, puede man maabusaran ang pagsulod sa kontrata sa diin malikawan, por ejemplo, sang employer ang paghatag sang lubos nga requirement sang kasuguan nga naga-proteksyon sa mga empleyado.
Kag legal pa nga may bendisyunan sang gobyerno! Ina tungod sa kasuguan mismo nga nagalimite sang ila pag-regular sa trabaho, pagkatapos sang anom ka bulan nga pagtrabaho sa kompaniya.
Tungod sini, indi ta man mabasol gid ang employer, kay sa aton Free Enterprise nga ekonomiya hilway ang pagsulod sa kontrata sa tunga sang employer kag sang empleyado nga dapat respetuhon sang aton gobyerno.
Ang problema lang da kay ang sitwasyon – kag ang kasuguan – nagahatag sing bentaha sa employer agud mag-dikta sa kasugtanan, nga kinahanglan pa kasuhon kon may problema sa mga kinamatarong sang mga empleyado nga nagapalingin sang ila ulo tungod sang ila dispabor nga sitwasyon.
Salamat kay ginapatuman sa karon ni Presidente Rodrigo Duterte upod sa Kongreso ang pag-koreher sang lusot sa kasuguan pabor sa employer.
Sa karon, nagahulat na lang nga mapatuman sang Senado, pagkatapos nga ipasar na sang Kamara (House of Representatives), ang Security of Tenure Bill kag ang pagpirma sini ni Presidente Duterte.
Ang ining bill nagapatuman sang 5-5-5 nga skema sang pag-ubra sang mga empleyado sa mga kompaniya nga indi mapahalin bag-o matapos ang anom ka bulan nga pag-empleyo nila.
Sa sini nga bill puede sila matugutan nga ma-renew ang ila ubra sa sulod sang lima ka bulan kag sa sunod pa nga lima ka bulan, kag kon san-o pa nga kinahanglanon sila.
Nahibal-an ta man sa subong nga sugot man sini ang mga employer luas sa iban pa nga amendment nga naaprubahan man agud mahisugtan sang duha ka bahin – ang employer kag empleyado.
***
Sa akon pensar, ugaling, kinahanglan man sang mga empleyado ang dugang nga proteksyon sa ila diri sa aton pungsod, sa diin masami madamo ang ginakawad-an sing trabaho tungod sa kahuyang sang aton ekonomiya.
Kinahanglan seguro idugang ta pa ang proteksyon sa mga empleyado batok sa pagkadula sang trabaho, katulad sang layoff kag iban pa nga rason nga indi mabasol sa kapaltahan sang empleyado.
Gina-suhestyon ta diri ang paghatag sa mga empleyado sang unemployment insurance, nga nagahatag sa ila sang bisan katunga lang sang ila sueldo sa sulod sang anom ka bulan, nga puede ma-extend kon nagakabagay tubtub makakita sila sang trabaho.
Ang ining unemployment insurance gina-implementar sang bisan mga dalagku nga mga ekonomiya katulad sang Estados Unidos kag sang mga pungsod sa Uropa.
Dapat lang gani ma-implementar ini sang mga magagmay nga pungsod tungod sang kahuyang sang ila ekonomiya. Ang komunista nga pungsod nga Vietnam gani naga-implementar sini.
Kinahanglan ta ini agud mapaseguro ang kabakud sang aton pungsod. Ang pumuluyo nga wala sing trabaho isa ka “threat” sa aton kalinong, katulad sang gina-atubang naton sa karon.
In fact, ang pagkawad-an sing trabaho diri sa pungsod isa ka daku nga rason kon ngaa naga-entra ang madamo sa negosyo sang ilegal nga droga. (w_mateojr@yahoo.com/PN)
