KON DAYON ang pagpatuman sang mando ni Labor Secretary Silvestre Bello III sang bag-o nga skema sa kita (earning) sang mga bus driver, may fixed salary na ini sila sugod sa Sabado, Marso 9.
‘Mangin katulad na sila sa mga regular nga mga empleyado,” siling ni Bello.
Sa idalom sa sining skema sang kita sang mga bus driver, ang mga bus driver, lakip na ang mga conductor, magabaton na sang sweldo nga indi magnubo sa minimum wage sandig sa ginapatuman sa ila mga rehiyon.
Ginamando man sang DOLE nga tagaan sila sang bagay nga mga benepisyo, katulad sang night shift differential, service incentive leave, 13th month pay, holiday, kag overtime kag premium pay.
Katahum matuod ining skema sang kita sang mga bus driver kag mga conductor nga igapatuman sang DOLE, nga makabulig solbar sang madamo nga problema sa trapiko – halin sa manubo nga kita nila tubtub sa mga aksidente nga tuga sang indi pagsunod sa mga regulasyon sa trapiko.
Apang dapat indi lang ang mga bus driver kag mga conductor ang maga-ayuhan sa sining mando, nga sa subong mismo nakita naton nga makapaayo sa ila. Dapat may angay man nga kita (return to investment) ang mga operator, pati na ang iban nga apektado sang sining mandamiento.
Sa obserbasyon sang isa ka pagtuon sa problem sa trapiko, indi lang ang Salary System Fundamental dapat maga-resulta sa safe (hilway sa katalagman) nga serbisyo tungod sa maayo nga kita kag benepisyo sang mga bus driver kag mga conductor.
Dapat man nga masaligan (reliable) ini nga makahatag sang suficiente nga capacidad sa pagsabat sa kinahanglanon (demand) sang mga pasahero kag sang ila mga dala.
In other words, dapat matatapan gid ang kinahanglanon sa pagbiyahe sang tanan sa nagakaigu nga tion kag circumstancia sang pagbiyahe.
Importante man nga ang mga bus operator may rasonable man nga kita (reasonable returns) sa ila operasyon. Kon indi man maka-earn sing nagakaigu ang mga operator, aba basi mag-uluntat man ini sang ila operasyon kag nada ang damgo ta nga hilway kag masaligan nga serbisyo sa aton mga dalanon.
Ini bala nga mga konsiderasyon nakita na sang aton mga otoridad, labi na gid sang DOLE, agud mangin madinalag-on ining skema sa kita sang mga bus driver kag mga conductor?
Basi wala pa sing kapihu-an kag sa lugar nga madinalag-on sa tanan, mga bus driver kag mga conductor lang ang mabuhi kag mag-enjoy, samtang nagatanga sa hangin ang mga operator nga luyag man makaseguro sang ila kita. Maayo seguro nga tun-an ta ini sing maayo bag-o ma-implementar sing lubos.
***
Meantime, indi kita malipat nga ang problema naton sa trapiko indi lang masolbar sining skema sa kita sang mga bus driver kag mga conductor.
Yara sa gihapon ang problema sang pagpatuman sang mga regulasyon sa trapiko sang aton mga otoridad.
Nakita naton gihapon ang ka-lax sang pagpatuman sang mga regulasyon sa trapiko (lack of enforcement) nga naga-resulta sa kakulangan sang disiplina kag “unsafe driving behaviour” sang mga driver.
Yara man ang sinadto nga pagpanukot sang penalty kag palpak nga monitoring system, kag ang mahuyang nga penalty system sang mga operator kontra sa mga dishonest nga mga driver.
Kag yara ang kakulangan sang technical skill sang aton mga driver sa paggamit sing nagakaigu sang ila salakyan, haslo nga driving practices kag binatasan sang publiko sa masami paglubag sang mga regulasyon sa trapiko.
Kabay tani nga matagaan ta anay ini tanan sang husto nga pagtuon kag pagpatuman agud mangin masulhay ang aton pagbiyahe kag nagakita sing alalangay ang aton mga driver kag mga conductor, kag ang mga operator. (w_mateojr@yahoo.com/PN)
