NAGALAGAS kita sa panahon nga makalampuwas kita sa pamahog sang covid-19. Dapat mangin abtik kita sa paghimo sang pamaagi kag determinado nga pagpatuman sang mga patakaran agud nga mauntat ang paglaton sang virus.
Nag-umpisa na ang dry season nga opisyal nga gindeklarar sang PAGASA, nga masami naton nga ginatawag nga ‘summer,’ bangud man sa pagbaylo na sang hangin gikan sa naaminhan-nasidlangan pakadto sa nasidlangan tuga sang high-pressure area sa bahin sang Northwestern Pacific kag ini ang ginalauman nga magalawig tubtub sa tunga-tunga sang bulan sang Mayo.
Mangin kadampig naton ang init sang panahon agud nga mapukan ang coronavirus nga nagatuga sang daku nga huol sa bug-os nga kalibutan.
Dapat himakasan naton nga indi mauyang ang higayon kag ang mainit nga panahon agud ang covid-19 aton nga pukanon.
Sandig sa ginbalhag sang Yahoo News sadtong Mraso 19, 2020 nga may tig-ulo nga “New study says ‘high temperature and high relative humidity significantly reduce’ spread of COVID-19” makasiling kita nga bisan paano nagabuylog ang panahon sa aton agud nga mapunggan ang paglapta sang virus nga nag-utas na sang pila ka libo nga kabuhi sa bug-os nga kalibutan.
Ginbuyagyag sang hubon sang manugpanalawsaw ang mga resulta sang ila bag-o nga pagtuon nga nagalantaw sa kon paano ang temperatura kag kapaang makaapekto sa paglaton sang covid-19.
Sa findings sang pagtuon nasiling nga ang mataas nga temperatura kag high relative humidity ang signipikante nga makabuhin sa paglaton sang covid-19. Ang dugang nga 1 degree Celsius kag 1% humidity nga dugang ang makapanubo sa laton sang virus.
Ginpahayag ni AccuWeather Senior Weather Editor and Meteorologist Jesse Ferrell nga ila nadesisyunan nga tun-an ang paglaton nga gin-updan man sang pila ka mga author kaangay nanday Jingyuan Wang, Kai Feng, Weifeng Lv sang Beihang University kag Ke Tang sang Tsinghuan University.
Ginpakita sa pagtuon ang direkta nga impact sang air temperatures kag humidity levels sa severity sang outbreaks sa una nga hugnat sang paglapta sang virus.
Natalupangdan sang nagtuon nga sa mga pungsod nga mas may manubo nga air temperature kag lower humidity, kaangay sang Korea, Japan kag Iran, nakita ang severe outbreaks kaysa sa mas mainit kag mas mapaang nga mga pungsod kaangay sang Singapore, Malaysia kag Thailand.
Gin-updan sang pila ka eksperto ang findings sang nga siyentipiko, lakip na si John Nicholls ang pathology professor sang Hong Kong University nga nagasiling nga sa mabugnaw nga palibot mas malawig ang kabuhi sang virus kaysa sa mainit nga panahon.
Napamatud-an naman sa madamo na nga pagtuon nga ang ultra violet ukon UV light makapatay sang iban nga strains sang coronavirus family, kaangay sang SARS kag MERS, apang wala pa sang pagtuon nga nagapakita nga kaangay man ini para sa SARS-CoV-2.
Samtang ginapuisan pa kag ginatungkad ang kaepektibo sang panahon sa pagpapas sa virus, kinahanglan lang naton nga magsunod sa mga panugyan sang gobyerno kag health authorities.
Paaman na lang para sa aton kon mapamatud-an pa gid nga makabulig ang mainit nga panahon sa pagpapas sa virus.
Kuntani magbuylog ang tanan sa ginapatuman nga quarantine. Untatan anay ang wala sang pulos nga lagaw kag pagrondalya sa dalan. Likawan ang paglaton sang dala mo nga virus, wala ka makasiguro kon may yara ka sina bangud wala ka man sang may nabatyag nga sintoma.
Importante nga mapukan naton ang virus antes ang pagsulod sang tingulan, gamiton naton nga kadampig ang mainit nga temperatura kag mapaang nga panahon agud nga lubos nga mapas ang virus.
Mas delikado para sa aton kon indi naton matapna ang virus subong kag kon maabtan na kita sang panahon sang tingulan. Kon nagakambyo ang panahon, madamo sang apektado, nagabatyag sang seasonal flu kag iban pa nga balatian nga dalan sang pagbag-o sang panahon.
Samtang may panahon kag may higayon, ipadayon ang pag-ugyon agud ang virus mapukan naton. (bertladera@gmail.com/PN)
