Pwede ‘balik normal’ na ang mga nabakunahan ‘with caution’

HALOS “normal” na ang pangabuhi sang duha ko ka mga hinablos kag ang ila pamilya nga nagapuyo sa karon sa Florida, USA bisan pa sa tunga sang sige pa nga pagpanalakay sang COVID-19 virus dira.

Nars ang isa sa ila nga ang bana nagaubra man sa ospital, nga may duha ka anak – babaye kag lalake. Ang isa pa doktor nga nakapamana sang isa man ka doktor. May duha sila ka anak nga babaye kag lalake man.

Indi lang ugaling sila malipat nga magpangamlig gihapon, sunu sa mga health authorities, batok sa COVID-19 tubtub maseguro nga hilway na sing lubos ang mga pumuluyo sa pagpamintas sini, ukon padayon nga mapabilin ang ila immunity paagi sa mga booster shots sang vaccine (bakuna).

Sa komunikasyon via messenger sang akon hinablos nga nars, ang isa ka retrato nga ginpadala niya nagapakita sang madamo nga mga kabataan upod sa pila ka gulang-gulang na nga nagalangoy sa swimming pool. Ang ikaduha nga retrato nagapakita sang mga kabataan nga nagahampang kag naga-bisekleta pa sa parke. Wala ini sila tanan sing face mask.

In fact, ginsiling sang hinablos ko nga nars nga ginatugot na sang mga otoridad ang ining “balik normal” nga panghulag basta sige lang gihapon ang pagpangamlig, katulad sang paggamit gihapon sang face mask kon kinahanglan kag magpatigayon sing social distancing sa publiko.

Ang tugot nga social distancing diri sa US sa kalabanan nga mga estado, kon ind gid man tanan, amo ang duha ka metro, ukon sulusobra diutay sa anom ka tapak (6 feet).

Pwede gihapon, ugaling, ang isa ka metro sunu sa WHO basta may face mask lang pirme sa publiko. Ina tungod ang ulihi nga mga pagtuon nagapakita nga airborne man ang pila ka COVID-19 virus.

Tungod aerosol-size ang pila ka virus, makalab-ut ini sing malayo gawa kag makatener sa hangin bag-o mahulog sa duta, samtang ang durudalagko pwede mahulog dayon sa duta pagkatapos maghambal, ubo ukon pangatsi.

Gani, pwede na seguro matugutan na ang ining “balik normal” nga panghulag sang publiko nga may pagpangamlig diri man sa Filipinas sa mga nabakunahan kag sa mga pamilya nga padayon nga hilway sa sintoma sang infection sang COVID-19.

Pwede na gid man seguro. Sunu sa mga scientist, ang bakuna indi lang nagaaway batok sa symptomatic (may sintoma) nga infection kundi pati na sa asymptomatic (wala sintoma) nga infection sang COVID-19 virus.

Dugang pa dira nga kon may matabo man nga liwat nga pag-igu (reinfection) indi na ini mangin-“severe” kag katulad lang seguro sa igu sang ordinaryo nga trangkaso nga ma-tolerar kag madale mapaayo.

Ano abe sa inyo mga otoridad sa Department of Health?

***

Sa ulihi nga balita, mga 50 ka milyon na sang mga 300 ka milyon nga pumuluyo sang United States ang nabakunahan sang Pfizer, Moderna, AstraZeneca kag Johnson & Johnson nga himo sa Uropa kag US.

Ang nauna nga tatlo ka vaccine (bakuna) may yara na sa Filipinas, courtesy sang Covax, nga nagabaton sang mga donasyon sang bakuna halin sa manggaran nga mga nasyon. Ginahatag dayon ini sang Covax sa World Health Organization (WHO) agud mapanghatag sing libre sa mga kubos nga mga pungsod.

Estimate sang WHO nga mga tatlo (3) ka bilyon nga COVID-19 vaccine ang ma-administer sa mga pumuluyo bag-o matapos ang tuig nga ini, 2021. May mga 7 ka bilyon ang populasyon sang kalibutan.

Ang mga 20% sini mahalin sa Covax. Ang iban halin sa direkta nga donasyon sang mga vaccine-producing nga mga nasyon nga may excess production. Ang iban mahalin sa mabakal sang makasarang nga mga nasyon halin sa manufacturers.

Sunu sa state news agency Xinhua, nakapadala na ang China sang vaccine sa 66 ka pungsod bilang ayuda (aid), nga ang 10 ka milyon ginpaagi sini sa Covax.

Isa naman ka bilyon ang ginpasalig nga mahatag sang mga pungsod nga katapo sang G7 countries – United States, Germany, Canada, France, Japan, United Kingdom kag Italy – bag-o matapos ang 2021.

Plano man gani sang United States ang magbakal pa kag mag-donate sang 500 ka milyon nga doses sang Pfizer vaccine para sa mga 92 ka kubos nga pungsod, lakip ang Filipinas.

In fact, nakapadala na gani ini sang malapit 200,000 ka doses sang Pfizer vaccine bilang donasyon sa Filipinas paagi sa Covax facility./PN

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here