San-o bala naton pahanugutan sa pag-eskwela ang mga kabataan?

ISA SANG basi lima gid lang ka bumalasa sang aton kolum ang nakamuno kon ngaa gadula-dula ini online, samtang nahibal-an nila nga nagagwa ini kada Miyerkoles  kag Biyernes.

Daw mga apat gid ka beses kuno nga ginpangita niya ang aton kolum sa Panay News Online pero wala gid, kag ina tungod indi man mabuksan ang website sini sa sining mga tinion. 

Lakip sa sining mga abyan naton sanday ICPO spokesperson Police Capt. Sheila Mae Sangrines, si Toto Lopez sang Metro Manila kag ang duha ta ka abyan sa Midnight Sun nga pungsod sa Uropa. Pati na seguro si Atty. Gene Original, ang isa sa pinaka-suod ta gid nga frat brod nga masami man nagagwa sa aton Facebook page.

***

Ang Panay News kilala bilang isa sang mga maisug nga independent regional newspaper nga may bumalasa indi lang sa mga Ilonggo community, kundi sa halos tanan sang reading public, sa pungsod nga malab-ut sini tungod sa appeal sini sa hilway nga mga pumuluyo.

Indi ayhan gina-censor ini kon kis-a sang gobyerno tungod wala ini sing qualms, ukon pagpangalag-ag,  sa paghimo sang isyu batok diri?

Indi man seguro. Well… depende na lang ina sa inyo kon indi kamo magpati. Hilway man kamo, katulad ko, I believe, sa inyo man pagpati.

***

Nahangpan naton kon ngaa luyag updan sang aton mga lideres, lakip na ni Presidente Duterte, ang balatyagon sang aton mga pumuluyo agud indi anay pasugtan ang pagbukas sang mga klase sa subong nga school year 2020-2021.

Matuod, sin-o man nga lider abe ang magsuay sang balatyagon sang kadam-an, luas lang kon itulod liwat ang martial law sa pungsod sa diin ang juez de cuchillo sang militar naman ang magagahum.  Sig-ano nga sila naman ang sikwayon sang mga pumuluyo.

Pero, sa san-o nga rason? Tungod lang sa kahadlok sa COVID-19? Ara na ako da. Pero, wala na bala sing medyos agud indi kita mahadlok sa COVID-19 para sa aton mga kabataan?

Siling ni President Duterte nga luyag lang niya tugtan ang pagbalik-eskwela sang mga kabataan kon ma-develop na ang vaccine kontra COVID-19 sa sunod nga tuig.

Ang problema lang dira kay sa matuod wala kita pihu kon san-o ma-develop ang vaccine sa COVID-19. Posible sa pila lang ka bulan ukon sa sunod nga tuig, ukon sa sulod pa sang isa ka dekada ukon 10 ka tuig, sunu gani sa mga mangin-alamon sa siyensya.

Ang problem pa gid kay basi wala gid sing ma-develop nga vaccine sa COVID-19. In fact, wala pa sing vaccine nga na-develop sa sulod na sang sobra 50 ka tuig nga pagtuon batok sa HIV nga virus nga nagatuga sang balatian nga AIDS. Isa sang nabiktima sini ang popular nga Hollywood actor nga si Rock Hudson, nga ginkamatay gid sini sing temprano pa. 

Kon may treatment agud makapa-slow down sang pag-atake sang HIV kag punggan ang panglaton sini amo lang ang mga retroviral nga mga bulong nga nagpadugay sang kabuhi sang famoso nga NBA player nga si Ervin “Magic” Johnson.

Ang SARS-CoV-1, nga himata ni COVID-19, nadula lang gani nga wala sing na-develop nga vaccine halin sadtong 2003 tubtub karon.

In other words, indi naton masaligan ining pagpati ni Presidente Duterte nga ma-develop na ang vaccine kontra COVID-19 sa sunod nga tuig.

***

Meantime, ma-sufrir ang aton objective sa “continuing education” kag “walang dapat maiwan” tubtub kon ano man ka dugay nga ma-develop ang vaccine kontra COVID-19, nga basi abtan pa madamo nga tagkiriwi.

Tungod sini, sugot ako sa panugyan ni Education Secretary Briones nga i-implementar ang “blended” nga pagpatuman sang pagpa-eskwela sang mga kabataan.

Sugot man ako sa panugyan ni Health Secretry Duque nga ipatuman ang pagbukas sang eskwelahan sa diin mapasalig  naton nga “safe” ang mga kabataan batok sa COVID-19, katulad sa Guimaras nga may zero cases.

Kag, sa mga eskwelahan nga may peligro, nga ipatuman ang “distance education” kag ang katulad sa “correspondence school” nga pagpa-eskwela sa mga kabataan.

Angot diri, pwede naton makuhaan leksyon (see my column May 27) ang Taiwan kag China kag iban pa nga pungsod nga nagapatuman sang kasubong nga “blended” nga edukasyon sa ining panahon sang COVID-19./PN