GINAKILALA kag ginahangad sang mga katoliko sa bug-os nga kalibutan ang sahi sang pagsaulog sang paskwa sang mga Filipino.
Ikaapat na karon nga tion sa paghiwat sang Simbang Gabi nga nag-umpisa sadtong Disyembre 16 sang kaagahon kag magalawig ini sa sulod sang siyam ka adlaw nga serye sang mga pagmisa.
Ginahiwat ini sang mga Filipino nga katoliko kag sang mga Aglipayan sa Pilipinas bilang antisipasyon sa pag-abot sang adlaw sang paskwa. Ang serye sang siyam ka adlaw nga misa padulong sa paskwa ang ginahiwat man sa Puerto Rico nga ginatawag Misa de Aguinaldo.
Nag-umpisa ang paghiwat sang Simbang Gabi sadtong panahon nga nagagahum ang mga Katsila sa Pilipinas, kag isa ini ka praktikal nga kompromiso para sa mga mangunguma nga nagaumpisa sa pagtrabaho antes magbutlak ang adlaw agud makalikaw sa init sa patag.
Nagsugod sadtong 1669, ang mga pari nagmisa sa kaagahon imbis nga mag-novena sa gab-i kag ini ang mas kinaandan nga ginahimo sa Hispanic world apang mas nangin pinasahi ang kinaiya sini sa kultura sang Pilipinas kag nangin simbolo sang pagpakig-ambit.
Masami nga naga-umpisa ang misa sa alas 4:00 sang aga, depende sa iskedyul sang kada parokya.
May mga misa man nga ginahiwat sa mga mall nga may kaugalingon nga kapilya, apang ginapaiway ang misa sa mall nga wala sang kapilya santu man sa panugyan ni Cardinal Luis Antonio Tagle.
Madamo sang mga Filipino ang nagapati nga dapat tapuson sang deboto ang siyam ka adlaw nga pagtambong sa Simbang Gabi agud nga ang iya pangabay ukon ginapangamuyo ang mahatagan sang katumanan.
Madamo sa gihapon nga mga deboto ang nagapadulong sa mga simbahan sa tagsa ka aga agud nga magsimba, ilabi na ang mga tigulang nga ginaagwanta ang katuyo kag kabugnaw sang panahon.
Padayon man ang tradisyon sa paghatag sang libre nga kape, taho, pandesal kag iba pa nga pagkaon nga duna sa mga Ilonggo, ilabi na sa banwa sang Pavia.
Wala man naga-untat ang pagbaligya sang mainit nga bingka kag iban pa nga sahi sang palamahawon agud nga may mabakal ang nagtambong sa Simbang Gabi kag agud nga may mabitbit pauli pagkatapos sang misa.
Matalupangdan man ang mga pamatan-on, nga grupo kon magpadulong sa simbahan, nagahinagaray kag tingob sa pagsimba. Apang indi matago nga sa sina nga grupo may mga nagahigugmaanay kag ginahimo nga rason ang pagsimba agud nga may higayon sila nga makapalapit sa kada isa.
Maduagon ang ini nga hilikuton, dapat nga mapabilin sa tagsa ka higayon. Ipatudok sa masunod nga henerasyon agud nga mapagkit ini sa ila pinsar kag tagipusoon.
Matuod nga pinasahi ang mga Filipino sa pagsaulog sang paskwa, tuman ka lawig, tuman ka maduagon kag tuman ka masinadyahon.
Nagatulok ang bilog nga kalibutan, mga pungsod nga Kristiyano, kon paano nagasaulog sang paskwa ang mga Filipino. Madamo sang nagahandom nga diri magpalipas sang ila paskwa agud nga mabatyagan ang kainit sang selebrasyon. Luyag nila mabatyagan, ma-eksperyensyahan kag mangin kabahin sang pinasahi nga paskwa.
Bisan pa si Pope Francis ang nagpanguna sang misa para sa mga Filipino dito sa St. Peter’s Basilica sa Vatican City sa Roma kag ginkilala ang pinasahi nga paghiwat sang mga Filipino sang Simbang Gabi. (bertladera@gmail.com/PN)
