KON indi man mauna sang aton gobyerno ang mga kubos ta nga mga pumuluyo sa pag-angkon sang COVID-19 vaccine, samtang ginahingyo na sini kon diin makakuha sining vaccine, indi ina tungod indi sila prioridad sang aton gobyerno.
Sa matuod prioridad gihapon sila sang aton gobyerno bisan paunahon pa ang pagbakuna sa mga health workers kag frontliners. Ngaa man? Tungod sa pagbakuna una sa mga health workers kag frontliners mapaseguro naton ang madasig kag wala sablag nga pagtatap sang ikaayong lawas sang tanan, nga kalabanan sina ang mga kubos ta nga mga utod.
Wala gid man gani sing problema kon maulihi gawa ang iban ta nga mga utod tungod, sa pabutyag sang World Health Orgnization (WHO), “No one is safe unless everyone is safe!” Which means nga kinahanglan dasigon ang pagbakuna sa tanan agud lubos na matapna ang COVID-19.
Understandable man kon ngaa mauna mabakunahan man ang mga tigulang kag ang may mataas nga risgo batok sa COVID-19 tungod vulnerable man sila sa sining salot.
Ini nga prioridad ang ginapanugyan mismo sang World Health Organization (WHO) sa tanan nga pungsod.
***
Sa nahibal-an na, ang Pfizer/bioNtech vaccine sang United Kingdom pa lang ang na-validate sang World Health Organization (WHO) nga “effective and safe” batok sa COVID-19.
Ni isa sang Chinese vaccines ang na-validate na sang WHO. In other words, ang China lang ang nag-validate sa iya kaugalingon nga “effective and safe” ang iya vaccine, bisan manubo kaayo ang “efficacy” sini ikumparar sa Pfizer/bioNTech vaccine nga na-validate nga “effective and safe” sang WHO.
Kon sa bagay, risgo kag salabton na ina sang mga gobyerno nga nagsalig sa Chinese vaccines (Sinovac kag Sinofarm) agud pabakunahan ang ila pumuluyo, lakip na yadtong mga kaalyado nila kag na-kontrata nga mabakal sini sugod pa sadtong Nobyembre 2020.
Kita sa Filipinas indi dapat magpasakop sa sining Chinese vaccine nga wala na-validate sang WHO. Dapat may leksyon na kita sa natabo sa pagdale-dale gamit sang dengvaxia para sa dengue.
Samtang sige naman ang pag-vaccinate sang Pfizer/bioNTech vaccine sa US, Canada, United Kingdom, kag iban nga nasyon sa Uropa kag sa Amerika. Nagahulat man ang Filipinas nga makaangkon sining Pfizer/bioNTech vaccine pagkatapos nga ma-confirm sang aton FDA nga “effective and safe” ini sa aton pumuluyo.
Napamatud-an sang WHO ang ka “effective and safe” sini sa mga clinical trial nga ginpasakupan sang lain-lain nga rasa – puti, africano, asyano kag iban pa. Kag indi lang sang mga healthy kundi pati na ang may mga masakit, nga ang tanan sini nagpakita nga pwede ini sila mabakunahan kon ano man ang ila kahimtangan. In fact, ang na-infect na sang COVID-19 pwede gihapon mabakunahan sining vaccine, kasubong sa pwede mahimo sang mga vaccine kontra measles, rabies kag iban pa.
Samtang nagahulat man nga ma-validate sang WHO ang pila pa ka candidate vaccines sang Moderna, AstraZeneca, kag iban pa sa diin pwede ang Filipinas makapili sa idugang sa kinahanglanon sini nga vaccines sa iya sobra 100 ka milyon nga pumuluyo.
***
Sang sini lang nabalahuba ang balita nga nagpatusok ang mga myembro sang Presidential Security Group (PSG) sang COVID-19 vaccine.
Gin-aku nila ini, apang wala sing nag-aku kon diin nila nakuha ini, kon sin-o ang nag-authorize nga gamiton ini sang PSG, kag kon sin-o ang mga doktor nga nag-administrar. Gin-smuggle lang nila kuno ini.
Nagpaseguro gani si Health Secretary Duque III nga ang nag-administar sang sining vaccine nga mga doktor madulaan sing lisensya sa pag-praktis sang medisina.
***
Ang sole distributor sang Sinofarm maabtik nga nag-deny nga sa ila naghalin ang vaccine nga gingamit sang PSG. Indi ayhan ang Sinovac gid man?
Pero, sin-o ang nag-authorize sa paggamit sining vaccine sa PSG? Si Presidente Duterte? Pero indi bala ginduso gid gani sini nga aprubahan anay sang FDA ang sin-o man ang mag-“offer” sang vaccine sa Filipinas?
Posible ang isa ka malapit nga himata nga nagakabalaka sa iya, nga wala mahadlok akigan sang Presidente sa iya sayop tungod kay malapit kaayo ang ila relasyon ukon pag-abyanay. Si Paolo? Si Sara? Si BongBong Marcos nga nahadlok mag-Presidente si Leni Robredo kon ano ang matabo kay Presidente bag-o matapos ang iya termino? Etcetera!
Sin-o gid ayhan? Palihog abe bulig lili sa inyo crystal ball./PN
