INUG-implementar na sa bug-os nga pungsod sang Department of Agriculture kag Dept. of Trade and Industry, sa bulig sang NFA kag PNP, ang Suggested Retail Price (SRP) sang bugas sunu sa nagakalain-lain sini nga kategoriya ukon klase sa merkado.
Sunu kay DA Secretary Manuel Piñol, ang SRP guideline gin-publikar na sadtong Biyernes, Oktubre 26, pa.
Ang kasuguan naga-requirer ugaling nga ma-implementar lang ang kasuguan pagkatapos pa sang 15 ka adlaw, ukon sa Nobyembre 10 (Sabado), kon ang isip ta halin sa masunod nga adlaw, Oktubre 27.
Tungod sini, sa siling man ni Sekretaryo Piñol, manglagas lang sila sang mga erring traders sugod sa sini man nga tion.
Ina man tungod ma-implementar lang ang penalties kag sanctions pagkatapos mismo sa sining 15 ka adlaw sang pag-publikar sang SRP guideline.
Samtang, napat-ud na sang DA kag sang DTI, ang suhestyon sini sa bili (SRP) sang bugas sa merkado nga ginatugutan ibaligya sang mga retailer sa bug-os nga pungsod.
Sa na-anunsyar na sang DA kag DTI, ang masunod amo ang SRP nga ipaluntad sa tanan nga merkado sa pungsod, luas sa NFA rice sa tag-P27 kada kilo:
Imported well milled rice, P39 kada kilo; local well milled rice, P44/k; imported premium grade 2, P40/k; imported premium grade 1, P43/k; local premium grade rice, P47/k; Special Rice, wala SRP.
Ini nga mga Special Rice nagalakip seguro sang Sandomen, Jasmine, kag iban pa nga bugas nga masami ginabakal sang mga pumuluyo nga may ikasarang sa ila man pagpati nga tungod mahal ini, maayo man ini para sa ila pagkinahanglan.
Ini nga mga bugas (Special Rice) luyag kan-on nila tungod mas mahamot kag mahumok kon maluto, ukon tungod kinahanglan sang ikaayong lawas sang iban, katulad sang medyo mahal man gawa nga brown rice para sa mga may diabetes.
***
Apang, dapat bala pareho ang balor sining SRP kon i-implementar na ini sa nagakalain-lain nga lugar?
Una nga paghangop naton sini amo nga tungod ang SRP suhestyon (suggested) lang nga presyo indi ini mangin pareho kon ipatuman na sa nagakalain-lain nga lugar. Pwede ini nga sunu gid sa natalana nga SRP, ukon basi magnubo pa ukon magtaas man kon amo gid ang bagay.
Ina tungod lain-lain man ang circumstancia sa lain-lain man nga lugar ang pagpa-presyo sang bugas sa ginakuhaan, sa pagdala sini sa merkado, kag kon diin ang pwesto sang pagbaligya sang bugas.
In fact, ginaathag ini sa Implementing Rules and Regulations (IRR) sang Price Act, ukon ang RA 7581, sa idalom sang Rule 1 – Definition of Terms nga “It is the policy of the State to ensure the availability of basic and prime commodities at reasonable prices at all times without denying legitimate business a fair return of investment.”
Sa nahibal-an ta, ang isa ka electric company katulad sang PECO matugutan lang sang ganansya (profit) nga indi magsobra sa 12 ka porsyento tungod sa daku nga kahilabtanan sini sa pagpangabuhi sang publiko, ukon sang kadam-an sang mga pumuluyo.
Kaangid man seguro ining pagpatuman sang limitado nga pag-ganansya sa PECO kag iban nga public utilities sa ginapatuman sa IRR sang Price Act sa idalom sang Mandated Price Ceiling nga ma-imponer sang Presidente sa panahon sang “unreasonable increases in prices of (any basic or prime commodity)”.
Wala kita ugaling makahibalo kon pila gid ining Mandated Price Ceiling para sa SRP nga gintugot sang Presidente agud punggan ang subong nga pagsinaka sang presyo sang bugas.
Basi 10 ka porsyento ukon pila man nga nahibal-an na sang DTI upod sa Prevailing Price sa subong nga amo na ang ginbasehan sang SRP sa nagakalain-lain nga lugar.
Sir Dado Cadena, ano gid bala ang tugot nga presyo sang bugas bisan diri lang sa siyudad sang Iloilo agud maka-preparar kita sang nagakabagay nga badyet sa pag-implementar na sang SRP?
Ginapanan-aw ta ugaling nga madamo gid ang magareklamo, labi na gid sa sige man taas sang balaklon (inflation) nga dalahig man ang mga negosyante sang bugas. Ano abe sa imo, Sir Dado? (w_mateojr@yahoo.com/PN)
