MALAWIG na nga panahon ang pagpasakop sa Olympic Games. Madamo na nga sports events ang ang aton napasakupan kag sa magkatuhay nga hampang ang aton pungsod nakaagom ang kadungganan.
Kon kaisa gamay ang badyet apang may medalya, kon kaisa daku ang badyet apang wala sang medalya. Ang kadalag-an nagadepende sa paghanas, paghimakas kag determinasyon sang atleta nga masingit ang medalya sa tuman ka hugot nga kompetitisyon.
Sadtong 1932 Los Angeles Games, nagdaug sang bronze medal ang manugdalagan nga si Simeon Toribio, ang boksingero nga si Jose Villanueva kag ang manuglangoy nga si Teofilo Yldefonso.
Nagpasakop ang 15 naton ka atleta sa 2008 Beijing Olympics apang wala gid sang may nadaug nga medalya bisan pa nga may Php 267,054,000.00 nga badyet. Sadtong 2012 London Olympics, nagpasakop ang 11 ka atleta apang wala gid sang medalya bisan pa nga ang badyet sadtong 2011 sang Philippine Sports Commission naglab-ot sa Php 172,587,000.00 kag Php 218,857,860.00 naman sang 2012.
Nakaangkon kita sang silver medal bangud kay Hidilyn Diaz sa Rio Olympics sadtong 2016. Ang badyet sang PSC sadtong 2015 yara sa Php 227,852,813.00 kag Php 238,175,996.00 sadtong 2016.
Sa sini nga Tokyo Olympics 2020, may yara kita sang 19 ka atleta nga nagpasakop kag kapin sa 4 ka medalya na ang aton naangkon
Sadtong 2019, ang PSC may badyet nga Php 6,365,708,269.00; kapin naman sa Php 944,964,000.00 sadtong 2020 kag sa sini nga 2021 nga may pandemya may badyet ang PSC nga Php 1,303,592,000.00.
Kon aton gid nga usisaon kon pila ang pondo nga ginapain sang gobyerno para sa sports kag kon nag-imprubar ini sa nakalipas nga mga panahon, makita naton nga mas daku ang napain nga pondo sang Duterte administration ipaanggid sa mga nakalipas nga mga administrasyon.
Hibaluon naton ang ginpain nga pondo para sa Philippine Sports Commission sadtong 2008 tubtub 2019 base sa Annual Audit Report sang Commission on Audit kag sa tuig 2020 tubtub 2021 nga badyet base naman sa General Appropriations Acts.
Sa panahon ni Presidente Gloria Macapagal-Arroyo, sadtong 2008 may badyet ang PSC nga Php 267,054,000.00; Php 253,948,000.00 sadtong 2009; kag Php 319,188,000.00 sadtong 2010.
Sa panahon ni Presidente Noynoy Aquino, sadtong 2011 may badyet ang PSC nga Php 172,587,000.00; Php 218,857,860.00 sang 2012; Php 218,546,988.00 sang 2013; Php 215,838,588.00 sang 2014; Php 227,852,813.00 sang 2015; kag Php 238,175,996.00 sang 2016.
Sa karon nga panahon ni Presidente Rodrigo Duterte, sadtong 2017 may badyet ang PSC nga Php 262,890,092.00; Php 249,243,666.00 sadtong 2018; Php 6,365,708,269.00 sadtong 2019 kag daku ang badyet bangud sa pag-host sang 2019 SEA Games; Php 944,964,000.00 sadtong 2020 kag Php 1,303,592,000.00 sini nga 2021.
Sa pihak sang hunas kag taob sang badyet nga ginatigana para sa mga atleta kag agud nga mahanas sila kag makapaindis-indis sa kaangay nga mga atleta sa anuman nga sahi sang hinampang, nagapangibabaw ang ila determinasyon kag handom nga makabitbit pauli sang medalya.
Sa 206 ka mga pungsod nga nagpasakop sa 2020 Tokyo Olympics, 84 ka pungsod lang ang nakasulod sa medal board. Sa 11 ka Southeast Asian nations, 4 lamang ang nakasulod sa Magic 84.
Yara sa ika-27 nga pwesto ang Indonesia nga may 1 ka gold, 1 ka silver kag 3 ka bronze. Ika-44 nga lugar ang Pilipinas nga may 1 ka gold kag 1 ka silver nga kabay pa madugangan pa gid. Ang Thailand yara sa ika-70 nga lugar nga may 1 ka gold lamang kag ang Malaysia nga yara sa ika-79 nga lugar nga may 1 lamang ka bronze.
Nagahimakas pa nga makaangkon sang medalya ang wala pa gid sang bisan isa ka medalya ang iban nga mga pungsod sa Southeast Asia nga amo ang Brunei, Myanmar, Cambodia, Timor-Leste, Laos, Singapore kag Vietnam.
Nagapati kita sa ikasarang sang aton mga atleta. Yara na sa ila ang dabdab sang paghimakas agud nga makalab-ot sa pukatod sang kadalag-an. Kinahanglan lang nila sang suporta agud nga indi matublag ang ila paminsaron kag balatyagon.
Ang ayuda nga ginahatag sa ila agud nga makahanas sila sing lubos ang daku nga factor agud nga mas madugangan ang ila inspirasyon kag hatagan sang dungog ang pungsod.
Bisan sa gamay nga suporta, nagadabdab ang ila determinasyon. Ginabalewala nila ang kakulangan lamang nga madawat ang nagakabit nga medala sang kadalag-an.
Kon kaisa, nagakaapektuhan man sila sa kon ano nga sahi sang liderato may yara sa gobyerno, ilabi na kon mabatyagan nila nga yara sa likod nila ang gobyerno nga nagabulig sa ila.
Ang suporta nga ginahatag sa mga atleta, indi lamang sa pagkatapos sang sambuwa, dapat magaumpisa sa panugod, halin sa paghanas, kag indi lang puro pinansyal kundi dapat may yara gid nga nagahatag man sa ila sang inspirasyon, nagapabatyag sa ila nga wala sila ginapabay-an sang gobyerno.
Mas makapapukaw sa ibwal sang ila determinasyon ang pulong ukon tinaga gikan sa administrasyon nga ginadunganan sang pinansyal kag iban pa nga materyal nga bagay.
Kon kahibalo kita magtanum, may yara gid kita sang anihon. Kon kahibalo kita magsuporta, may yara gid kita sang lauman nga resulta. (bertladera@gmail.com/PN)
