BULAN na sang Agosto. Bulan nga amo ang pinakapigado para sa tanan.
Pero mas labaw ini nga pigado para sa mga mangunguma bangud sa masunod pa nga bulan sang Setyembre ang umpisa sang kutsitsa. Kun sa mga taga-uma pa, basta gani talipusposon ang konsumo, puraot na ang pangabuhi.
Pero ngaa tagkiriwi ang tawag nila sa bulan sang Agosto?
Siling sang mga katigulangan ang bulan sang Agosto amo ang pinakapigado nga bulan sang tuig. Bisan ang mga Chinese ginatawag nga “ghost month” ang Agosto. Indi maayo ang magbukas sang negosyo sa sini nga bulan.
Diri sa aton sa Pilipinas bilang isa ka agrikultura nga pungsod ang pagtalanom sang humay nagasugod sa Mayo tubtob Hunyo. Kun basehan ang pagtubas sang humay matapos ang 100 ka adlaw, sa una nga bahin pa sang Setyembre ang panubason.
Sugod man bulan sang Mayo maulanon na ang panahon sa Pilipinas nga mabudlay ang magpangita sang extra nga palangabuhian kun ara ka sa uma. Amo na siling sang mga mangunguma kag mga trabahador sa talamnan, tagkiriwi gid.
Pero nahibaluan nyo bala nga sa bulan sang Agosto madamo ka man sang mapaaliwansan kun mapisan ka lang? Ang ini nga bulan, tyempo sang uhong. Kun mabaskog ang ulan kag panaguob, sigurado nga pagkaaga, nagapunsok lang ang uhong sa mga bungsod ukon sa mga uhungan nga banglid.
Sugod Mayo tubtob Agosto bugana man ang tambo sa uma. Ang kawayan nagasugod sa pagpanambo sa bulan sang Mayo. Samtang ang iban nga baridad sang kawayan kaangay sang dalusan kag butong mas nagadamo ang tambo sa pagtupa na sang ulan.
Matapos ang enrollment sa bulan sang Hunyo, ang bulan sang Agosto tigbalayad man sang tuition sa kolehiyo. Midterm ini sa mga kolehiyo. Maayo na lang kun sa gobyerno ka nagaeskwela bangud libre ang tanan. Pero kun sa pribado, panghilam-os ka gid.
Ang bulan sang Agosto puraot nga bulan bangud maluwas nga maiwat ang palangitan-an para sa mga mamumugon, ti-on man ini sang pagbayad sa mga eskwelahan. Buot silingon doble ang palas-anon. Kiwi ang baba ta.
Pero pigado gid man bala ang bulan sang Agosto? Tanan man lang siguro nga bulan puraot kun matamad ang tawo.
Ang pagpati nga tagkiriwi ang bulan sang Agosto bunga lang sang katamad sang tawo. (jpranco1975@gmail.com/PN)
