AMAT-AMAT na nga nagabangon gikan sa iya puraot nga sitwasyon, nagapanikad kag nagahumlad na sang iya palad sa mga pumuluyo kag sa mga dumuluong nga yara nagapatong sa iya nga ugsaran.
Guimaras, probinsya nga isla nga puno sang mga maanyag nga lalantawon, masinaw nga tubig-dagat kag maputi nga mga balas. Nabantugan bangud sa katam-is sang iya paho nga ginakilala bisan sa diin nga bahin sang kalibutan.
Malapad ang duta nga ginatamnan sang paho kag iban pa nga mga tanum, apang madamo pa sang bahin sang duta sa probinsya ang wala masyado ginagamit agud nga matamnan bangud sa pila ka mga kondisyon nga nagapabudlay sa pagtanum.
Matuod nga ginareklamo sang mga mangunguma ang maiwat nga tubig para sa pagbunyag sa mga tanum nga amo ang nagapadula sa ila gana nga maghimakas sa pagtanum.
Apang bangud sa kabakas sang iban kag sang sini lang halos nabugayan sang ulan ang probinsya kag ang mga mangunguma ang nakakita sang gamay nga kapital kag sa suporta man sang gobyerno, sila ang nagpananum sang todo tubtub nga nakapatubas sang labaw sa kadamuon sadtong naglipas nga mga tinuig.
Sa ginpagwa nga datus sang Philippine Statistics Authority nagapakita nga ang palay production sa probinsya sang Guimaras nagsaka sa 3.07 percent sa nabalhag nga 22,513 metric tons sa third quarter sang 2018 gikan sa sadto 21,843 metric tons nga lebel sa kaangay nga quarter sang 2017 nga gindala sang 38.28 percent nga pag-imprubar sa irrigated farms production bangud man sa mas malapad ang lugar nga natubasan sang palay.
Nahibaluan nga ang bulko sang produksyon sang palay gikan sa rainfed nga mga ulumhan nga may 18,564 metric tons nga nagkontribwer sa 82.53 percent nga total production sang probinsya nga naglab-ot sa 22.513 metric tons; ang produksyon gikan sa mga irigado nga ulumhan yara sa 3,930 metric tons nga nag-ambit sang 17.47 percent sa produksyon sang natumod nga quarter.
Base sa mga datus, aton matalupangdan nga ang kadamuan sang mga ulumhan sang palay sa Guimaras ang nagasalig sa tubig-ulan para sa ila pagtubo kag pagtin-ad.
Sandig sa sini nag datus, dapat nga magpangita sang paagi ang probinsya sang Guimaras kon paano mabuligan ang mga mangunguma sa pagtipon sang tubig-ulan bangud nga maiwat ang ulan kag kon mag-ulan man ini ang halos indi makapanalunton sa duta agud nga maglutak.
Kahibalo kita nga nagatin-ad ang probinsya sang Guimaras, ginakilala na sa bug-os nga kalibutan, kag pamatuod diri ang pag-host niya sang pila ka international events kaangay sang Mango Congress sadto kag sang East Asian Seas Congress sang damlag lang.
Daku ang potensyal sang Guimaras, madamo pa siya sang dapat imprubahon kag mga inisyatibo nga dapat ipatuman agud nga mangin mapuslanon ang dagat sa iya palibot kag ang duta nga iya nasakupan.
Maaabot ang adlaw nga magadamo ang tawo sa isla, magakinahanglan sang pagkaon nga konsumuhon kag dapat patin-aron ang ulumhan agud nga mangin bastante sa pagpanginahanglan.
Kadungan sa mga hilikuton nga makahatag sang dungog, dapat talupangdon man ang pagpanguma sa Guimaras./PN
