MAY bag-o nga diskubre nga nahimo sang sini lang angot sa COVID-19 – ang balatian nga ginatuga sang SARS-CoV-2 – sang Massachusetts Institute of Technology (MIT) sa United States sadtong Marso 2021.
Ini ang posibilidad nga ma-“patay” ang COVID-19 virus paagi sa ultrasound vibration mismo sa range sang “safe use” sang frequencies sa medical diagnostic imaging sa kusog nga 25 megahertz (mHz) tubtub 50 mHz.
In fact, sunu kay Professor Tomasz Wierzbicki sang Massachusetts Institute of Technology, “Napamatud-an namon (gamit ang isa ka simulated model) nga ang ultrasound excitation maka-damage sang shell kag spikes sang COVID-19 virus kag sang RNA (ang genetic material nga responsable sa pag-reproduce sang virus) sa sulod sini.”
In other words, pwede “mapatay” sang ultrasound ang COVID-19 virus paagi sa damage nga mahimo sa outer cover (shell kag spikes) kag sa RNA sa sulod sini.
Kon ma-confirm na ini sa aktwal nga pagtatap sa COVID-19 patient, for sure pwede na ang pagpatigayon sang ultrasound-based treatment sang na-infect sang COVID-19, labi na gid ang yara sa kritikal nga kondisyon nga nagakinahanglan sing mas mausisa kag malawak nga treatment.
***
Paagi sa ultrasound scan, mahibal-an sang mga doktor kon ano ang nagakatabo sa internal structures sang isa ka tawo.
Gamit ang transducer, gina-transmit sini ang high frequency ultrasound waves sa nagakalain-lain nga bahin sang lawas sang tawo nga indi mabatian sang ordinaryo nga dulunggan sang tawo. Maumpok (bounce) balik ining ultrasound waves agud maghimo na sang laragway sang iya nakita nga matun-an sang doktor.
Lakip nga makita sa ultrasound scan ang nagakatabo sa bata (fetus) sa taguangkan sang iloy kag ang mga soft tissue structures, katulad sang gallbladder, liver, kidneys, pancreas, bladder, kag iban pa nga bahin sa sulod sang lawas sang tawo.
Malaragway man sini ang abdominal kag pelvic organs, muscles kag tendons, pati na ang heart kag blood vessels. Matakos man gani sini ang pagdalagan sang dugo sa mga kaugatan agud madiskubre kon bala may mga sablag (blockade) sa ugat.
Conveniente nga gamiton ang ultrasound scan, base sa expersyensya sang mga doktor, tungod wala peligro ang pagpatigayon sini ikumparar sa iban nga scan. Ang ultrasound scan wala nagalakip sang exposure sa radiation. Wala man ini sing side effects kag, sa kabug-usan, wala dulot sing kasakit (painless), luas sa diutay nga discomfort.
In other words, wala sing problema kon ipatigayon gid man ang paggamit sang ultrasound-based treatment batok sa COVID-19 patient.
***
Sa na-report ta na sang nagligad, ang COVID-19 virus wala kabuhi gani indi ini mapatay katulad sang matabo sa tawo nga may kabuhi.
Katulad lang ini sa hampanganan sang bata nga “mapatay” paagi sa pag-damage ukon pagbulag (dismember) sang mga bahin sini. Kag kon “mabuhi” ini paagi lang sa reproduction sa toy factory.
Sa kaso sang COVID-19 virus, diri ini “mabuhi” sa pagsulod na sini sa host cell kag pag-combine sang RNA strand sini sa mga genetic materials sang host cell nga daw nabuhi nga kuryente sa pagkit-anay sang negative kag positive poles agud magmuad.
Sa paggwa sini (shedding) sa host cell, dira na ini manghalit sa mga nagakalain-lain nga bahin sang lawas sang tawo.
***
Samtang, ang aton mga siyentipiko nagapasalig sa aton nga ang COVID-19 virus “mapatay”, ukon indi maka-survive, sa sulod sang 3 ka oras sa hangin sa gwa. Gani, importante nga bukas ang mga bintana agud makagwa ang nakasulod nga COVID-19 virus.
Ang iban nga capabilidad sa pag-survive sangCovid-19 virus nga dapat conscious kita, sunu sa research ni Lena Ciric, Ph.D, Associate Professor kag lecturer sa Envirnmental Engineering sa University College, London, amo ang masunod: 24 oras sa cardboard, 4 ka oras sa copper, 72 ka oras sa plastic, kag 48 oras sa steel. Wala sing patimaan sang survival ang Covid-19 virus sa glass, ceramic kag wood.
Bagay diri ang aton pagpangamlig batok sa pagtandug sang mahigko naton nga kamot sang mga bagay, katulad sang doorknob, sa aton ilong, baba kag mata kon diin makasulod ining COVID-19 virus. Kon indi makapanghugas, maggamit sang sanitizer, labi na gid sang 70% alcohol.
Dugang pa dira ang pagsunod sa iban nga health measures, katulad sang paggamit sang face mask kag face shield, social distancing, kag hygienic practice, sa kabug-usan, sa sulod kag gwa sang puluy-an./PN
