GOOD to hear halin sa regional office sang Department of Health (DOH-6) nga wala sing na-detect nga “variant” sang COVID-19 diri sa Western Visayas.
Sunu kay Dr. Mary Jane Roches Juanico, head sang DOH-6 Infectious Disease Cluster, wala sa mga specimens nga ginpadala nila sa Phiipine Genome Center ang nangin positive sa bisan ano nga variant sang COVID-19.
Mga 45 ka specimen ang ila ginpadala sa Philippine Genome Center, siling niya.
“Meaning zero new variant for Region 6,” pamat-ud niya.
Apang ngaa “good to hear” nga wala sing na-detect nga variant ang COVID-19 sa Region 6? Ngaa may dapat bala kita kabalak-an kon may yara na sini diri sa aton?
Indi man ini mas makamamatay sangsa orihinal nga COVID-19, sunu gani sa kadam-an nga mga scientist. Kon may pila ka scientist ang nakasiling nga posible mas makamamatay ini, wala man sila ugaling mapat-ud nga ebidensya nga mas makamamatay gid man ini.
Kon may kabalak-an kita ugaling, ina amo ang ginpakita sini nga kadasig sang paglapta sing pagpanglaton sini. Mas madasig kuno ini manglaton sing mga 70 ka porsyento, sunu sa nadiskubrihan sa United Kingdom.
Kag diri sini kita seguro dapat magkalangkag kay basi indi na naton maarapalan ang pagtatap sang mga pasyente sa kadamuon nga matupa sa mga ospital kon amo man sini ang klase sang variant sang COVID-19 ang magtuhaw diri sa aton.
Nga daan malawig na ang linya sa madamo nga ospital sa Metro Manila tungod sa padayon nga mga kaso sang orihinal nga COVID-19. Wala man nagadugang ang kadamuon sang mga doktor, nars kag iban pa nga health workers, labi na gid kay madamo sa ila ang nagpaamulya na sa pagtrabaho sa gwa sang pungsod tungod sa kaiwat sang pangabuhi diri sa Filipinas.
***
Ano gid bala ang isa ka variant sang COVID-19? Ang bisan ano nga virus, katulad sang COVID-19 virus, masami nga naga-replicate, ukon nagahimo sing kopya sang iy kaugalingon nga may dugang sang bisan diutay lang nga kapinasahe agud magpakita sang bag-o nga kinaiya kag epekto sa mabiktima sini.
Ining pagkopya sang kinaiya, sa pag-explicar sang mga scientist, ginatawag nga “mutation”. Samtang ang virus nga may isa ukon dugang pa nga “mutation” ginatawag nga “variant”.
Na-detect ang isa ka variant sang COVID-19 sadtong bulan sang Disyembre 2020 sa southestern England. Ini ang B.1.1.7 variant.
Halin sadto nakita na ini sa iban nga pungsod lakip ang United States, South Africa, Brazil kag Japan.
May na-detect na gani diri sa Filipinas nga dala sang mga nagapanglugayawan (traveller), partikular sa Central Visayas (Cebu kag kaiping nga mga isla) kag sa Metro Manila. Pero wala pa ini sa Western Visayas, sunu gani sa report sang DOH-6 sang sini lang.
Ang una nga na-identify sa Central Visayas amo ang variant nga na-derive sa Brazilian B.1.1.28 strain nga mahalintulad sa P.1 variant nga na-detect sa Manaus sang Enero 2021. May amo-amo ini nga characteristics nga unique sa Filipinas.
***
May mga una nga pagpati nga basi ining mga variant may abilidad sa paglikaw sa mga antibodies agud libre makapanghalit sa ila biktima. May findings ugaling nga ma-neutralize man ang madasig sini nga paglapta, sunu sa nadiskurihan sa Brazil.
Sang Enero 2021 mismo, isa ka variant ang na-detect sa Brazil sa isa ka traveller nga nagpadulong sa Japan. Sang sumunod nga bulan, nakita na ini sa United States.
Tani malibre kita diri sa WesternVisayas sining variant sang COVID-19 agud indi na maglala pa ang mga kaso diri sang COVID-19 sa iya orihinal nga kinaiya kag halin man sa kon ano pa nga “variant” sini nga magtuhaw diri sa aton sa Filipinas.
Kag kon makalab-ut man ini sa aton diri, tani mangin mas mangin mas maamligon pa gid kita batok sini sa pagsunod religiously sa minimum health protocols nga ginapatuman sang aton gobyerno kag mga health authorities./PN
