IMBIS nga magpamalandong, sa ospital ginabulong. Imbis nga mag-updanay sa okasyon, nag-unungay sa bilasyon.
Matuod nga mas naganubo ang kadamuon sang mga insidente nga nagluntad sang nagligad nga semana santa kon ikumparar sang tinalikdan nga tuig, apang kabuhi sa gihapon ang nauyang tungod nga wala nagnuto ang mga pumuluyo sa nagakahinabo.
Nangin kinaandan na nga ang semana santa amo ang semana sang bakasyon para sa kadamuan sang mga pumuluyo. Nagapadulong sa mga lugar nga bukas sa pag-akomodar sang mga kustomer ukon bisita, ilabi na ang mga inland resort kag beach resort.
Kahigayunan para sa mga naganegosyo sang akomodasyon agud nga makabenta gikan sa mga nagabakasyon ukon nagapaliwa-liwa gikan sa malawig kag makapoy nga trabaho.
Kon lantawon naton, ang semana santa amo ang pinakahigayon nga makabakasyon ang tanan tungod nga halos tanan nga establisemyento-koersyal ang sarado kag ang mga empleyado ang makadulog sing makadali sa ila trabaho.
Kon ikumparar sa bakasyon kon paskwa, mas makapoy ang paskwa tungod nga masaku kag indi man makapahuway ang kada isa. May ginatawag nga ‘holiday rush’ kon paskwa kag lakip ang pagsug-alaw sang bag-ong tuig.
Maathag nga may pahuway sa semana santa. Bangud nga mainit ang panahon, pag-ubog sa tubig ang solusyon nga nagaresulta sa pagdugok sa mga lugar nga may paliguan, ukon sa resort kag sa dagat.
Ini ang rason kon ngaa nagakomentar ang iban nga dapat magpalandong tungod balaan nga mga adlaw ang semana santa kag indi panahon sang paghigya-higya. Apang, indi naton mabasol ang tawo na nagapangita sang paaliwansan sa mainit nga panahon kag luyag mamentaha nga makabakasyon.
Tungod sini, ang tradisyon sang simbahan nagakaapektuhan sa bag-o nga mga pamaagi sang mga ulihi nga henerasyon nga amo ang nagahimo sang alternatibo nga pamaagi sa pagpamalandong.
Tungod sini, nagahinagaray nga magpaligo sa beach kag nagakuridas ang mga luyag mag-upod. Nagapaminsar kon bala magpabilin sa iya balay kag mag-agwanta sang init ukon mag-upod kag makaangkon sang higayon nga makangirit.
Nagaresulta ini sa pagbiyahe sang pinamilya padulong sa ila destinasyon kag may mga indi mapulong nga hitabu nga nagakaaksidente sila.
Nakabalhag ang Philippine National Police (PNP) sang 120 ka mga insidente sadtong semana santa. Nagdangat sa 64 ang pagkalumos, 15 ka mga sunog, kag 14 ka mga vehicular accident. May iban pa nga mga kaso kaangay sang pagpangawat, alarm and scandal kag iban pa.
Sa bahin sang Iloilo, may duha ka tawo ang ginbawian sang kabuhi bangud sa pagkalumos. Una diri ang pagkalumos sang 13-anyos nga residente sang Brgy. Libot, Calinog kag ang isa pa amo ang59-anyos nga si Rene Petate nga residente sang Barangay Cau-ayan, Pototan apang nalumos sa beach resort sa Barangay San Salvador, Banate.
Nagluntad man ang vehicular accident sa Barangay Maninila, Miag-ao sadtong sabado de Gloria kon sa diin 58 sa 70 ka mga pasahero ang nasamaran.
Kon nagahalong lang kita kag nakahibalo sa mangin resulta sang aton ginapanghimo, malikawan naton nga magluntad ang mga insidente.
Kon hubog, mataas ang posibilidad sang pagkalumos. Amo ina nga ginapanugyan gid nga indi mag-inom kon magpaligo sa dagat tungod nga ang gina-inom nga makahulubog nga ilimnon nga yara sa sulod sang tiyan nagatublag sa aton paghulag kon nagasalom na sa dagat ukon sa swimming pool.
Kon kampante tungod makahibalo maglangoy, nagapadulong sa wala mapat-ud nga kadalumon ukon bahin sang tubig sa suba. Indi masweto ang sitwasyon, gani ang pagkakampante nagatulog nga magpalapit sa risgo nga wala ginalauman.
Wala sang problema ang magbiyahe, magbakasyon, ukon magtililipon sa beach resort agud nga magpaliwa-liwa. Ang importante lamang nga ginplanuhan kag ginalantaw ang mga posibilidad engkaso nga may matabu.
Sa hinagaray nga hinali, wala sang preparasyon, wala sang limitasyon, nagaluntad ang wala ginalauman kaangay sa overloaded nga salakyan nga nadisgrasya sa Miag-ao.
Matuod nga bisan malawig na ang plano apang kon kaisa indi matuman. May mga plano ginaplanuhan apang nagakatigayon.
Pero mas maayo gid ang ginaplanuhan agud maisip kon pila ang maupod, ano ang gamiton nga salakyan, kon makasarang ang salakyan, kon diin ang destinasyon, kon ano ang angay nga dal-on, kon sin-o ang nakatoka nga magbantay sa mga Kabataan, kag pila pa ka mga bagay nga dapat konsiderahon antes magbiyahe agud masiguro nga responsable ang kada isa.
Ngaa wala naganuto? Bangud nagadesisyon nga padasu-daso. Kon ginaplanuhan sing tul-id ang mga detalye, daku ang posibilidad nga malikawan ang mga aksidente.
Gani, sa sunod nga semana santa ukon iban pa nga mga okasyon, mas maayo nga hatagan sang tion, planuhan, kag lantawon ang mga posibilidad agud nga malikaw sa malain nga mga hitabu. (bertladera@gmail.com/PN)
