(Editor’s Note: This column was written and submitted before the announcement that Iloilo City will continue to be under an Enhanced Community Quarantine.)
NA-DOWNGRADE na ang siyudad sang Iloilo, upod sa pila pa ka siyudad kag probinsya, sa General Community Quarantine (GCQ) sa diin mangin luag-luag na gawa ang pagginawi sang mga tawo sangsa sadto nga yara pa ini sa Enhanced CQ.
Ginkalipay ini ni Mayor Jerry Treñas kay makatrabaho na ang madamo nga taga-siyudad sumugod sa Mayo 1.
On the other hand, nagpasalamat pa si Iloilo Gov Arthur Defensor Jr. nga napabilin ang probinsya sa ECQ tungod maka-preparar pa ini sing maayo sa ginalauman nga pag-downgrade man sini sugod sa Mayo 15.
Kon ano na ang kahimtangan sang pagginawi sang mga tawo sa GCQ, ginpaathag ini ni presidential spokesperson Harry Roque. Nabalita na ini sa Panay News, gani indi na kinahanglan dal-on ta pa diri sa aton kolum.
***
Nag-abot sadtong aga sang Abril 28 sa Bacolod sakay sa 2GO nga barko ang una nga batch sang mga 336 ka OFWs nga na-stranded sa Metro Manila sa sulod na sang sobra lima ka semana tubtub sa pag-abot nila diri sa Bacolod.
Ini sila tanan na-subject na sa Rapid Testing bag-o gintugtan nga makapauli pakadto sa ila mga lugar paggwa sa Metro Manila pagkatapos mahibal-an nga negatibo sila sa Covid-19 virus. Ang nahibal-an nga positibo wala ginapasugtan sa pagpauli.
Ining una nga batch nagadamo sing 230 nga ang 52 sa ila ginpapanaog sa Bacolod kon diin sila nagapuyo kag ukon diin man sa Negros. Diri mismo ginhawidan anay sila sang Western Visayas Inter-Agency Task Force (WV-IATF) agud magtener sa pila ka dalayunan diri sing 14 ka adlaw nga pagka-quarantine agud mapihu nga negatibo gihapon sila sa pag-abot nila sa Bacolod.
Pagkatapos sini, nagpadulong ang barko sa Fort San Pedro sa Iloilo City sadtong Abril 29 sa diin gindul-ong ang 178 ka OFWs sa Iloilo nga lakip diri ang 35 sa Aklan, 10 sa Antique, 15 sa Capiz, kag 15 sa Guimaras.
Ginsugat man ini sila sang WV-IATF agud dalhon sa ila dalayunan diri sa siyudad sang Iloilo diin magpaligad man anay sing 14 ka adlaw nga quarantine agud mapihu kon sa gihapon negatibo sila bag-o magpauli sa ila mga puluy-an diri sa Panay kag Guimaras.
Ang ikaduha nga batch sang sining na-stranded nga mga OFWs, nga mga 106 pa, ginpaabot nga mag-abot sadtong Huwebes, April 30 diri man sa Western Visayas.
Sobra pa sa 50 ka OFW ang manugpauli sa Iloilo halin sa Cebu, sa diin na-stranded man sila sing sobra isa ka bulan.
Ang aton tiliman-an nagsiling man nga ang tanan nga gasto nila – billeting, food kag iban pa – ginsalu tanan sang Overseas Workers Welfare Administration ukon OWWA.
***
Wala kita sing tul-id nga ihibalo kon ano nga metodo sang Rapid Testing ang ginhimo sa ila agud ma-determine kon bala negatibo ukon positibo sa Covid-19 ining mga OFW.
Ini bala paagi lang sa RT-CPR sa diin ginkuhaan sila sing respiratory samples paagi sa throat swab (absorbent pad) kag/ukon sputum sample, ukon paagi sa Serology ukon Antibody Testing?
Paagi sa RT-CPR mahibal-an dayon ang infection halin sa makuha nga specimen sa throat swab ukon sputum sample.
Sa Serology ukon Antibody Testing, ang resulta ginakuha sa dugo.
May problema sa RT-CPR tungod ang infection mauna sing mga tatlo pa ka adlaw bag-o magpakita ang sintoma, gani pwede ang pasyente mag-negatibo bisan na-infect na siya. Maproblema man kon ma-delay ang pagpadala sang swab specimen kay maga-negatibo na ini pagkaligad sang pila ka adlaw nga indi ma-subject sa testing. Ang bentaha sini amo nga mahibal-an ang resulta dayon halin sa bastante kadamo nga swab/sputum specimen.
May problema man sa Antibody Testing. Ang resulta basi mahulat pa tubtub 28 ka adlaw pagkatapos sang initial infection. Ang bentaha sini amo nga mahibal-an nga na-infect ang pasyente sa ginpakita lang nga sablag sa antibodies sa pag-away sini batok sa virus. In other words, maka-detect ini kon na-infect ukon wala ang isa ka Asymptomatic bisan nag-ayo na.
Tungod sini, ang kumpleto nga Rapid Testing ginahimo sa combined RT-CPR/Antibody Test para sa mas masaligan gid nga resulta. (w_mateojr@yahoo.com/PN)
